Earth Spirituality

EARTH SPIRITUALITY THROUGH LAND DEVELOPMENT


If the land could speak
It would speak for us.
It would speak of the land
That ties us together
Forged by years and years of
Working and yielding …
If the land could speak
It would speak of us
For the land is us.

Macli-ing Dulag


INTRODUCTION

Land remains a precious gift of God to humankind. It is a source of life to many people who depend on the fruits of the land for food and income. To the tillers of the soil land dignifies one’s being and insures communion between God and His people.

For centuries land has been a source of conflict and contradiction in the Philippines. The concentration of lands in the hands of a few and the struggle of many farm tillers to own lands for their subsistence and survival as people had ignited numerous militant protest actions from the ranks of the peasantry. The call to realize a genuine agrarian reform has always been in the agenda of various farmers’ organizations and movements. Even today, farmers continue to clamor for the implementation of a genuine land reform that can free them from the bondage of the soil.

Though land remains a source of life and dignity for others, land has also become a source of greed to others. Recent events prove that the destruction of the land’s resources, specifically trees, goes unabated. The massive and spontaneous flood that hit several municipalities in Aurora sub province is a glaring and disheartening proof of some people’s complete disregard to the protection of land’s resources.

The donated and acquired lands of Carmel have recently been a source of inspiration to the membership to seek new ways and means to promote or propagate the spirituality of the earth, to make the lands productive for the consumption of the local communities and to contribute to the financial requirements of initial formation. On the other hand, it was also realized that the lands of Carmel could help in the improvement of the economic productivity of people and organizations in the surrounding communities.

Thus, the need to develop and advance the aims and purposes of land development through earth spirituality has been conceptualized and is now being implemented.


VISION, MISSION AND GOALS

The vision is the concretization of an ecological community. It is an interacting and interdependent community of people, plants, trees and animals that make up a living and caring environment. It is an ecological community that focuses on land as the main and principal base of community resources. It is an ecological community characterized by continuous land development that is productive, sustainable, replicable and integral.

The mission is anchored on the preservation, development and enrichment of the lands of Carmel and surrounding communities. Ultimately, it compels the tillers and cultivators of the land to make it a source of life, dignity and work.

The goals are predicated on land productivity and development in order to make it a source of food and income for the Carmel family and people in the surrounding farming communities; on provision of support for land tenure improvement and pursuance of genuine agrarian reform for landless farmers through their federations and community organizations or cooperative; on preservation and advancement of indigenous farming practices in order to enhance farm productivity with lesser technical and capital inputs; on offering of Carmel lands as venue for prayer, reflection and contemplation for groups and individuals seeking silence and solitude.



MODEL AND GUIDE

In the pursuit of earth spirituality through land development the program is guided by particular models that promote and enhance the integrity of God’s creation: stewardship, kinship, sacrament and covenant.

· The stewardship model compels each one to embrace and unflesh the value of “caring, nurturing, sharing and harmony with nature and reverence for life”. People are caretakers of the earthy. Being caretakers they are responsible for every aspect of the earth including the caring and nurturing of its gifts. On the other hand , the value of sharing is tied to the concept of intragenerational equity and intergenerational equity. “Intragenerational equity is a way of using the resources of the earth with a sense of social sufficiency, while intergenerational equity is a way of using the resources of the earth so that future generations will have equal enjoyment of these same resources.”
· The kinship model views the creatures of the earth are one with each other. It also means “each part of nature - plants, trees, animals and humans - is part of the earth community. Hence, calling all creatures and parts of the universe a brother or a sister is the “fellowship approach” to creatures which is the essence of kinship. As stated in the book, “Seven lenses”, “humans can establish a cooperative and harmonious relationship with nature in the manner of a give and take rhythm. Nature takes care of our needs and we in turn take care of the resources of the earth.
· The sacrament model says that nature is a blessing or a gift from God. To quote “It is the manifestation of God in all created things. God’s grace and presence can be felt are experienced in nature. Respect and reverence for creation stems from the sacrament model, for the image of God is in all His creatures. The earth is God’s gift to His people and in turn the people must value this gift.
· The covenant model enjoins everyone to call for commitment in the form of implicit or even outward agreement with the Creator that all the earth’s people must take care of God’s creation. As explained in the book “Seven lenses”, this sacred pact with God is the deepest level of earth keeping. It is both a thanksgiving and a promise. People need to thank God for His goodness and promise to be worthy of His goodness by being keepers of His Garden.”


NATURE AND CHARACTER

Land development through earth spirituality is a ministry. As a ministry it invites one to demonstrate deep love and concern for the earth and for the created order, and to see the indivisibility of ecology and spirituality. It is heeding to the call of the Creator to “keep the garden”.

The lands of Carmel are concrete expressions of the integrity of God’s creation. As one belief says “the organic or community worldview sees people living in small cohesive communities and experiencing nature in terms of organic relationships, characterized by the interdependence of spiritual and material phenomena. People and nature enhance each other in a “give and take” relationship. Thus, the lands and fruits of Carmel must not be treated as commodities or sources of profit but as resources and partners in experiencing the fullness of life. This worldview, therefore, compels each one to appreciate, respect and live in harmony with creation.

Generally, the lands of Carmel will assume different or interrelated nature and characters. The scientific/educational center where a host of trees, plants and animals are grown and nurtured for scientific and educational purposes; training center where several farming methods and production of farm inputs can be studied and shared; meditation and reflection center where people of faith can communicate and discern God’s presence in the lives; demonstration farm center where variety of farming techniques are tested and developed for replication among farmers; ecotour center where different species of plants, animals, trees are introduced to students, professionals entrepreneurs and among parish and civic organizations.


MODEL OF CARMEL LANDS

The donated and acquired lands of Carmel will configure into different structural and operational models that can concretely demonstrate the mission and goals of the program. Even if the Carmel lands are separately located for each other, they nevertheless offer distinct characteristics and features. Thus, several models can be developed to highlight the distinctiveness of each land.

· Pisaan model is a living and interacting environment among people, plants and animals and is further made productive by livestock production, farming, energy conservation and eco tourism. It also serves as demonstration farm to tillers and cultivators of farm lands surrounding the Pisaan farm.
· The Ormoc model is a meditation and prayer shrine to our Lady of Mount Carmel where various species of fruit bearing, trees and other trees with medicinal value are grown. This model focuses on the integral relationship of the spiritual and the natural where each can seek silence and solitude amidst vows or clusters of trees and shrubs.
· The Barobo and Tarlac model enhances the growth and maturation of several species of trees and plants in order to engender ecological processes and biological diversity. This model also serves to meet the food requirements and modest income of the local communities and to act as experimental sanctuary to a variety of species.


PROGRAMS AND SERVICES

In order to meet the objectives of land productively several programs and services are to be developed and advanced. The implementation of these programs and services are contingent on the distinct characteristic and features of each Carmel land.

The Pisaan model will advance the implementation of rice production to meet the cereal requirements of the local community; feeds production to lesser the inputs in rice and fishery needs; production of fresh water fishes (tilapia, mud fish and catfish) for nutrient intake of the members of the local community and for sale to nearby municipal markets (Rosario, Prosperidad,, San Francisco); capability advancement in order to retrieve, preserve and enhance traditional farming methods and to introduce organic fertilizers among farm tillers and cultivators; ecotourism to introduce the natural ecosystem and endemic flora and farina; production of domesticated animals (ducks, turkey, chicken, hogs, goats) to meet the needs of the local market and the local community and the formation house.

The Ormoc model will concentrate on the implementation of setting up a shrine of Our Lady of Mount Carmel as a place of veneration and appreciation of the devotees to the intercessory role of the Blessed Mother; offering of venues to people and organizations who undergo retreat and recollection; promotion and propagation of agrarian reform through provision of material, moral and spiritual support to farmers seeking land tenure improvement or the attainment of genuine agrarian reform.

The Barobo model will accentuate the implementation on the expansion of fruit bearing trees and the introduction of medicinal plants that have health value the poor people in surrounding communities, promotion of ecotourism among the local population in order to appreciate God’s creation and to value the need to protect and preserve the environment which is very critical in the survival of the people.

The other Carmel lands, depending on their characteristics and features, can form and develop a combination of programs and services that can advance the stewardship, kinship, sacrament and covenant models in the pursuit of earth spirituality. The common basis of the different models to be developed and implemented is predicated on a mission “to care for the earth and nurture it live in harmony with and share its fruits equitably with our fellow creatures”. By doing so the earth will be saved from death and destruction so that future generations may benefit from it.


PARTNERS AND ALLIES

In the specific conceptualization and implementation of projects and activities in the different Carmel lands productive and learning endeavors will be forged with organizations and people who demonstrate care and protection to earth’s resources. Project relations will likewise be sealed with non-government and government organizations for maximization of resources in relation to farming techniques and environmental concerns.

Connections will also be made with environmentalists or through their organizations for exchange of ideas and sharing of insights on stewardship, kinship, sacrament and covenant models being the concrete expressions of earth spirituality. Through sharing and reflection lay people, students an academician will be provided a forum during which several topics can be learned. These include the importance and significance of the land and earth spirituality, the contributions of the farmers in food security and national development, the interrelated functions of all living creatures in the ecological community and the value of prayer and contemplation in life.


STRUCTURES AND MECHANISMS

Structures and mechanisms shall be established and made functional in order to attain the specific mission and goals of land development through the implementation of the different models, programs and services.

The land development committee shall perform functions relative to discussion and sharing on the perspective of land development, formulation or drafting of the specific plan of action, periodic meeting and consultation on the progress of projects and activities, conceptualization of projects and evaluation/assessment of the entire program.

The local communities shall take on some responsibilities which include submission of proposals on particular land development project in the area discussion and integration of land development plan in the local community concerns, implementation of specific projects and activities and assessment of the land development concerns.

The formation communities, specifically the postulancy and novitiate, are to be encouraged to participate in the care and nurturing of plants, trees and animals and to share the principles, models, challenges and contexts of earth spirituality to groups, individuals and organizations.

The General Commissary Council will be sought to take final decisions on the different projects and activities, help in fund sourcing through the support of the secretariat and provide reports to the membership.

The consultants will be asked to provide conceptual and technical assistance, to help in the formulation of project proposals and to extend other types pf support for the success of the projects on land development.

Promotion of JPIC

DRAFT OF THE MANUAL FOR THE PROMOTION AND DEFENSE OF JUSTICE, PEACE AND INTEGRITY OF CREATION


CARMELITE MISSION

The Carmelite mission which is expressed in apostolic ministry is Carmel contribution to the attainment of the mission of Jesus. Its sources are rooted from the teachings of the church, from Carmel tradition and values, by the signs of the times and circumstances of people and by attentive listening to the Word and interpreting it from the optic and perspective of the poor. (Chapter VI, Carmelite Constitution, 1995, p. 49)

The fulfillment of Carmelite mission can be done through the weakness of contemplative life, prophetic action and fraternal expression. The convergence and integration of contemplation and action is made concrete is solitude to feel the signs of God’s presence and in the lives of people. “The commitments of the Carmelite to live in the midst of the people in an expression of life open to reality, which is one of the biblical prophetic elements.”

In the article “Service among the People: The Experience of God sends us into mission” further explains or quotes “this way of being in the midst of the people” is a prophetic sign of a new way of relating with people—one that is based on friendship and fraternity. It is also a prophetic statement about justice and peace in society and among people. It is a “choice to share with the ‘little ones’ in history, a chance to speak a word of hope and of salvation from within, more through life that the words.” (RIVC 40)

In the message of the General Congregation of 1992 it clearly sets that “Carmelite are called to act out new paths, a new style of life, which is more inserted in the lived reality of people and more committed to that reality. A more incarnated, prophetic and communitarian spirituality is needed, focused on the need for the liberation form all forms of slavery and from the consequences of personal and social sin.”


VISION AND DIRECTION OF JUSTICE, PEACE AND INTEGRITY OF CREATION

The vision is the realization of genuine freedom, justice and peace and the integrity of God’s creation as concrete societal expression of the fullness of life for all.

Guided by the tradition and charism of the Carmelite Order the mission is to journey with the church and the struggling poor towards personal and social transformation. In many ways the mission compels each Carmelite to search and understand the causes of injustice and disquiet through the eyes of the poor and through the eyes of God, to promote and defend the rights of people and ecological balance, to respond to the challenges of the contemporary globalizing world to uphold and pursue the dreams and aspirations of women, and to build local and international allies and networks with and among organizations, movements and advocates of peace and justice.


PROGRAMS AND SERVICES FOR THE ADVANCEMENT OF JUSTICE, PEACE AND INTEGRITY OF CREATION

The genuine and humble responses on behalf of justice, peace and integrity of creation will take a variety of forms and expressions which are contingent on the human, material and financial potentials and resources of the local communities and the General Commissariat. In specific terms the programs and services will include: research and documentation, education and training, economic and social production, support and mobilization, gender and development (focusing on women’s empowerment), contemplation and celebration of faith, networking, and allowance formation.

· Research and documentation focuses on gathering and analyzing data and information specific to the situation of women, agricultural workers, sugar plantation farmers and to some extent, children.
· Education and training concentration on sharing and processing of knowledge, skills, insights and perspectives of the magisterium on justice and peace, on the changing national and global situation, on gender and development on methods and strategies in the pursuit of rights and freedom.
· Economic and social production is general on processing and setting up of household/community enterprises that can mitigate the devastating effects of growing poverty and despondency in the rural communities.
· Support and mobilization provides material, organizational and financial assistance to sectoral groups, federation and movements of workers, peasants, women, indigenous people and urban poor who continuously defend and promote justice, peace and integrity of God’s creation.
· Gender and development is committed to consciousness formation, skills advancement and structural reforms that will empower poor and disadvantaged women and that will seek reforms and changes in the programs and agenda of the national and local governments.
· Contemplation and celebration of faith provides the meaningful occasions during which people, in search of justice and peace, can truly and sincerely reflect, discern ponder and celebrate faith in silence, in solidate and in common prayers.
· Networking and alliance formation is set to build bridges and areas of cooperation and collaboration with various groups, institutions and movements that demonstrate strong and genuine concerns for justice, peace and integrity of God’s creation.






PARTNERS IN THE SPIRIT OF FRATERNITY AND SOLIDARITY

In gradually realizing the mission and goals of the justice, peace and integrity of creation program of the General Commissariat through its local communities, those involved are encouraged to walk and work humbly with the fillers of the soil who are still struggling for genuine land reform, with the workers in sugar plantation who are tied to the whims and caprices of landowners, with disadvantaged women in the rural’s communities and even with battered women.

The involved and committed to work of justice, peace and integrity of creation are also persuaded to be enlivened by the presence and participation of young and lay people who possess and exhibit vitality and vigor for meaningful and liberating endeavors and initiatives. Collaboration and cooperation have to be sought with other religious congregation and parishes on behalf of justice and peace. Moreover, solidarity has to be sealed and fortified with other international organizations that provide support in the promotion of justice, peace and integrity of creation in the Philippines soil.

In essence, partnership formation is to be established and worked out within a variety of issues and concerns. The basis of unity is in line with the promotion defense and protection of justice, peace and integrity of creation for and on behalf of the poor and the disadvantaged.


STRUCTURES OF SUPPORT IN THE PURSUIT OF JUSTICE, PEACE AND INTEGRITY OF CREATION

The implementation of JPIC program lies in the efforts and initiatives of the members of the General Commissariat together with other well meaning individuals in the parish, school and Carmel youth organizations.

The General Commissariat through the JPIC Commission shall help in the formulation of the Carmelite stance on specific JPIC issues that can be disseminated or published in any leading dailies or broadsheet. Through the secretariat it may provide technical support in the formulation, submission of project proposals for funding.

The local communities through the entire membership are fully mandated to perform assiduously several functions that can help in the effective and efficient implementation of JPIC concerns. These include among others: periodic consultations with sectoral organizations, reflection and discernment on JPIC orientation, foundation of the specific plan of action, implementation of JPIC activities, monitoring of programs of implementation, execution of remedial actions and evaluation of JPIC program.

Being aware of the nature and relevance of partnership the different sectoral and local organizations and non-government organizations will be fully encouraged to share their issues, aspirations and perspectives, to extend assistance in the implementation of JPIC activities, to participate in the assessment and evaluation.
The different organizations of young people and lay people in the parishes and schools will also be persuaded to help in the actualization of JPIC projects and activities. Their contributions can be expressed in the forms of dissemination of issues, facilitation of social and political forum, discernment of specific issues, participation in JPIC mobilization and in the celebration of faith.

Parish Pastoral Analysis Framework

GAMBALAY PARA SA PAG-ANALISA SA GIMBUHATON SA PAROKYA PARA SA EPEKTIBO NGA PAGTRABAHO UG PAGPADAGAN SA MGA PROGRAMA
(FRAMEWORK FOR PARISH PASTORAL ANALYSIS FOR EFFECTIVE PASTORAL WORK AND MANAGEMENT)

a) Mga improtanteng aspeto sa pagpadagan sa programa sa parokyaMga ELEMENTO: (>) --------------------------------------b) Mga nakitang (positibo ug negatibo) nga kasinatian sa tagsa-tagsa ka aspeto sa pagpadagan sa programaWORSHIP(Panimbahon)--------------------------------------k) Mga nakitang Panginahanglan:SENTRO NGA PANGINAHANGLAN (Focuses: Rekomendasyon)-------------------------------------DIRECKTSYON (General Goal ang Objective Setting for Planning)--------------------------------------DETALYE NGA PLANO SULOD SA DUHA KA TUIG(Plano sa Duha sa tuig…)Ginamit ang simple nga gambalay (framework):- Katuyo-an ug Tumong- Mga Kalihukan (unsa?)- Pamaagi (unsaon?)- Responsible (Kinsa?)- Panahon (kanus-a?)- Makab-ot (Resulta?)- ORIYENTASYONMahitungod kini sa:Ø pagpadayag sa pagtoo, espiritwalidadØ kalamboan sa kahibaloØ kalamboan sa pagpakabanaØ kalamboan sa kinaiyaØ mga polisiya--------------------------------------(+)> Lay Ministers – kadaghanan matinod-anon ang pagtahan sa gimbuhaton> tungod sa polisiya, naaktibo ang mga miembro> adunay mga seminars, pamalandong nga natigayon panahon sa Kwaresma ug Adbiyento(-)> kulang sa pagsabot> kulang sa kahanas, kulang sa interes sa pagtoon> ubang mga Lay Ministers adunay bisyo nga nakaapekto sa relasyon tali sa mga miembro> dili mogamit og Guide, walay guide, dili kabalo ang uban mogamit--------------------------------------> Dugang Pagtoon, review sa GKK Orientation> hugot nga pag-implementar sa mga polisiya > disiplina sa mga Lay Ministers nga adunay bisyo, badlungon> adunay kopya panahon sa mga pagtoon ug pamalandong---------------------------------------------------------------------------- ORGANISASYONMahitungod kini sa:Ø kahimtang sa estukuraØ responsibilidad (functions)Ø relasyon (relations)Ø pagtambayayong (team building)--------------------------------------(+)> kadaghanan nakatuman sa mga kalihukan; bible sharing, house to house visit, pagbenta sa patay – naaktibo ang miembro > ang ubang Lay Ministers actibong motambong sa mga Mtngs.> nakapundar og LCM ug Choir sa ubang GKK> ang ubang Zona naay pagtinabangay ang LM – Misyon sa ubang GKK > usahay naay regular nga tigum, apan kasagaran dili motambong ang W-komitiba(-)daghang mga miembro nga moapil lang sa kalihukan kung may gikinahanglan> ubang Lay Ministers in-active> gamay usahay ang nagatambong sa Bible Service matag Domingo/ Sabado> limitasyon sa pagbasa – tungod may Edad na…> LCM kulang sa follow-up, dili mobasa or dili motambong sa kasaulogan> kulang ang lay Minsiter sa ubang GKK> kulang sa inisyatiba, partisipasyon sa mga kalalaken-an--------------------------------------> magpasulpot og dugang batan-on nga mga Lay Ministers nga adunay interes nga mangalagad > magpili og mga tawo nga may interes sa pagtoon> ayohon ug ipadayon ang regular nga tigum---------------------------------------------------------------------------- PROGRAMAMahitungod kini sa:Ø mga kalihukanØ mga pamaagiØ panahon (timeframe)Ø pundo (financial)-------------------------------------- (+)> nakatigayon og Mutual Aid ang Lay Ministers> nakahimo og dugang pag-ampo sa matoohon ang uban> naay plano(-)> problema sa pinansyal, kapigaduhon> dili usahay maayo ang pagkanta, yabag> wala na-follow-up ang plano--------------------------------------> Maghimo og plano ang komitiba> hatagan og pagtagad ang pagbansay sa mga Choir sa GKK----------------------------------------------------------------------------

GAMBALAY PARA SA PAG-ANALISA SA GIMBUHATON SA PAROKYA PARA SA EPEKTIBO NGA PAGTRABAHO UG PAGPADAGAN SA MGA PROGRAMA
(FRAMEWORK FOR PARISH PASTORAL ANALYSIS FOR EFFECTIVE PASTORAL WORK AND MANAGEMENT)

a) Mga improtanteng aspeto sa pagpadagan sa programa sa parokyaMga ELEMENTO: (>) --------------------------------------b) Mga nakitang (positibo ug negatibo) nga kasinatian sa tagsa-tagsa ka aspeto sa pagpadagan sa programaEDUCATION (Pagtoon/Kahibalo)--------------------------------------k) Mga nakitang Panginahanglan:SENTRO NGA PANGINAHANGLAN (Focuses: Rekomendasyon)--------------------------------------DIRECKTSYON (General Goal ang Objective Setting for Planning)DETALYE NGA PLANO SULOD SA DUHA KA TUIG(Plano sa Duha sa tuig…)Ginamit ang simple nga gambalay (framework):- Katuyo-an ug Tumong- Mga Kalihukan (unsa?)- Pamaagi (unsaon?)- Responsible (Kinsa?)- Panahon (kanus-a?)- Makab-ot (Resulta?) ORIYENTASYONØ pagpadayag sa pagtoo, espiritwalidadØ kalamboan sa kahibaloØ kalamboan sa pagpakabanaØ kalamboan sa kinaiya--------------------------------------(+)> (-)> kulang sa kahibalo, kulang sa pagsabot kong unsa ang pagtolon-an – kalihukan sa Ed. Com.--------------------------------------> pagpalambo sa pagtoon, dugang pagtoon> pagpasabot bahin sa kalihukan sa Ed. Com.> eksaktong pagpahibalo > pagpasabot sa mga miembro sa topiko nga angay tun-an> pagtinabangay> paggahin og oras sa pag-apil> sincero sa pagpangatungdanan--------------------------------------(sa pang-oriyentasyon)(Sa pang-oriyentasyon) ORGANISASYONØ kahimtang sa estukuraØ responsibilidad (functions)Ø relasyon (relations)Ø pagtambayayong (team building)--------------------------------------(+)> ang uban aktibo sa mga kalihukan sa Diocese, Parish ug GKK> nakahatag og Seminars; pre-fiesta, pre-jordan(-)> kulang sa panahon, kapigaduhon> uban dili modawat sa katungdanan> kulang og facilitators> in-active, kulang sa interes> gamay ra ang motambong--------------------------------------> paghatag og panahon sa pag-apil> paghatag sa tahas/ katungdanan> dugang mga facilitators> pagpili og mga tawo nga andam modawat sa katungdanan> allowance (?)-------------------------------------- (sa pang-organisasyon)(sa pang-organisasyon) PROGRAMAØ mga kalihukanØ mga pamaagiØ panahon (timeframe)-------------------------------------- (+)> pre-jordan, pre-cana, pre-fiesta, flores de Mayo, Christian Leadership Seminar, Basic Prayers, catechism in schools(-)--------------------------------------> trainings, seminars> paghimo dugang guides sa modules> recruit og mga katekista-------------------------------------- (sa programa)(programa)

GAMBALAY PARA SA PAG-ANALISA SA GIMBUHATON SA PAROKYA PARA SA EPEKTIBO NGA PAGTRABAHO UG PAGPADAGAN SA MGA PROGRAMA
(FRAMEWORK FOR PARISH PASTORAL ANALYSIS FOR EFFECTIVE PASTORAL WORK AND MANAGEMENT)

a) Mga improtanteng aspeto sa pagpadagan sa programa sa parokyaMga ELEMENTO: (>) --------------------------------------b) Mga nakitang (positibo ug negatibo) nga kasinatian sa tagsa-tagsa ka aspeto sa pagpadagan sa programaSERVICE (PangSerbisyo)k) Mga nakitang Panginahanglan:SENTRO NGA PANGINAHANGLAN (Focuses: Rekomendasyon)--------------------------------------DIRECKTSYON (General Goal ang Objective Setting for Planning)--------------------------------------DETALYE NGA PLANO SULOD SA DUHA KA TUIG(Plano sa Duha sa tuig…)Ginamit ang simple nga gambalay (framework):- Katuyo-an ug Tumong- Mga Kalihukan (unsa?)- Pamaagi (unsaon?)- Responsible (Kinsa?)- Panahon (kanus-a?)- Makab-ot (Resulta?) ORIYENTASYONØ pagpadayag sa pagtoo, espiritwalidadØ kalamboan sa kahibaloØ kalamboan sa pagpakabanaØ kalamboan sa kinaiya--------------------------------------(+)> naay pagpakabana sa uban(-)> kulang sa edukasyon/ pagtoon> naa ang pagduha-duha> kulang ang pagtoo ug pagsalig (sa asa?)> kahibalo mahitungod sa mga programa> padayon nga mga pagtoon> pagsalig---------------------------------------------------------------------------- ORGANISASYONØ kahimtang sa estukuraØ responsibilidad (functions)Ø relasyon (relations)Ø pagtambayayong (team building)--------------------------------------(+)> dyutay ra ang motabang> pag-attend sa mga meeting> cooperation, pagtinabangay(-)> usahay kulang sa cooperation> pagpabaya sa gisangon nga katungdanan> pagdawat sa katungdanan nga wala hatagi og bili > pagtinabangay> pagtagad sa responsibilidad> interes sa pagpangalagad-------------------------------------- -------------------------------------- PROGRAMAØ mga kalihukanØ mga pamaagiØ panahon (timeframe)-------------------------------------- (+)> natigayon ang mga tumong, padayon ang mga kalihukan> naay trainging-orientation and seminar> paghatag og capital share(-)> ipadayon ang mga trainings/ seminar> pagtanom og mga herbal> pag-ila sa ubang mga herbal> ipadayon ang mga programa sa Alay Kapwa-------------------------------------- --------------------------------------

GAMBALAY PARA SA PAG-ANALISA SA GIMBUHATON SA PAROKYA PARA SA EPEKTIBO NGA PAGTRABAHO UG PAGPADAGAN SA MGA PROGRAMA
(FRAMEWORK FOR PARISH PASTORAL ANALYSIS FOR EFFECTIVE PASTORAL WORK AND MANAGEMENT)

a) Mga improtanteng aspeto sa pagpadagan sa programa sa parokyaMga ELEMENTO: (>) --------------------------------------b) Mga nakitang (positibo ug negatibo) nga kasinatian sa tagsa-tagsa ka aspeto sa pagpadagan sa programaTEMPORALITIESk) Mga nakitang Panginahanglan:SENTRO NGA PANGINAHANGLAN (Focuses: Rekomendasyon)--------------------------------------DIRECKTSYON (General Goal ang Objective Setting for Planning)--------------------------------------DETALYE NGA PLANO SULOD SA DUHA KA TUIG(Plano sa Duha sa tuig…)Ginamit ang simple nga gambalay (framework):- Katuyo-an ug Tumong- Mga Kalihukan (unsa?)- Pamaagi (unsaon?)- Responsible (Kinsa?)- Panahon (kanus-a?) - Makab-ot (Resulta?) ORIYENTASYONØ pagpadayag sa pagtoo, espiritwalidadØ kalamboan sa kahibaloØ kalamboan sa pagpakabanaØ kalamboan sa kinaiya-------------------------------------- (+)> kinasingkasing> usahay matinod-anon> mopaambit(-)> dili kabalo og unsay plano> walay pagpakabana> dugang nga pagtoon sa dili pa iimplementar> Honesty/ pagkamatinod-anon-------------------------------------- -------------------------------------- ORGANISASYONØ kahimtang sa estukuraØ responsibilidad (functions)Ø relasyon (relations)Ø pagtambayayong (team building)-------------------------------------- (+)> midaghan ang miembro> nakakuha og dugang information> ang uban modawat sa responsibilidadang uban motoman sa obligasyon(-)> walay pagtagad sa uban> ang uban dili aktibo> dyutay motambong> pagtambong sa regular nga meeting/ tigum> pagdasig sa pagtambong-------------------------------------- -------------------------------------- PROGRAMAØ mga kalihukanØ mga pamaagiØ panahon (timeframe)-------------------------------------- (+)> solicitation, raffle draw> natuman ang plano> monthly remittances> nakakuha og pundo> kolekta og pundo(-)> wala ma sold out tanan> gamay ang remittance/ tabang> magplano> recording> reporting-------------------------------------- --------------------------------------


GAMBALAY PARA SA PAG-ANALISA SA GIMBUHATON SA PAROKYA PARA SA EPEKTIBO NGA PAGTRABAHO UG PAGPADAGAN SA MGA PROGRAMA
(FRAMEWORK FOR PARISH PASTORAL ANALYSIS FOR EFFECTIVE PASTORAL WORK AND MANAGEMENT)

a) Mga improtanteng aspeto sa pagpadagan sa programa sa parokyaMga ELEMENTO: (>) --------------------------------------b) Mga nakitang (positibo ug negatibo) nga kasinatian sa tagsa-tagsa ka aspeto sa pagpadagan sa programaORGANIZING (PangOrganisa)--------------------------------------k) Mga nakitang Panginahanglan:SENTRO NGA PANGINAHANGLAN (Focuses: Rekomendasyon)DIRECKTSYON (General Goal ang Objective Setting for Planning)--------------------------------------DETALYE NGA PLANO SULOD SA DUHA KA TUIG(Plano sa Duha sa tuig…)Ginamit ang simple nga gambalay (framework):- Katuyo-an ug Tumong- Mga Kalihukan (unsa?)- Pamaagi (unsaon?)- Responsible (Kinsa?)- Panahon (kanus-a?)- Makab-ot (Resulta?) ORIYENTASYONØ pagpadayag sa pagtoo, espiritwalidadØ kalamboan sa kahibaloØ kalamboan sa pagpakabanaØ kalamboan sa kinaiya--------------------------------------(+)> nadugangan ang kahibalo sa ebanghelyo> nadugangan ang kahibalo sa tahas, katungod> Pagtoon mahitungod sa Pundok banay> nakapasiugda og mga polisiya> paghatag og ideya nga makapalambo sa GKK(-)> kulang ang kahibalo (kung unsa-on pag kombinsar ang mga lalaki)> wala naaply ang natun-an sa katilingban> kulang ang pag-analisa> walay pagrespito sa polisiya> kulang sa skills sa pagsulbad sa konplikto> nagpakahilum--------------------------------------> ang matag usa kinahanglan magsulat panahon sa seminar ug pagtoon> pag-usisa sa hinungdan sa dili pag-apil sa tigum> makanunayon/ padayon nga pagtoon ug pag-analisa – organising skills> klarohon ang endorsement sa mga miembro ug dili miembro> pagtoon kung unsa ang GKK ORGANISASYONØ kahimtang sa estukuraØ responsibilidad (functions)Ø relasyon (relations)Ø pagtambayayong (team building)--------------------------------------(+)> Pundok banay nakapaaktibo sa miembro> nakahugot sa relasyon sa mga miembro> naklaro ang sakop sa GKK> naklaro ang aktibo ug dili> adunay mga lumilihok sa Org. Com sa GKK> uban, nakalihok sumala sa ilang katungdanan(-)> laban babaye ang aktibo> dili mopartisipar kay dili interesadouban org. com. Dili mo-function/ dili molihok> dili motungha sa natala nga ekedyul> dili modawat og responsibilidad ang ubang miembro> ubang GKK tagsa ra mo-attend> adunal pagpabaya sa mga naili nga opisyales> gipili pinaagi sa pagtudlo – dili makasarang, dili interesado-------------------------------------- > pagpaabot sa written nga komunikasyon> pagpili sa mga interesado nga mangalagad> pagdasig sa mga miembro nga dili aktibo> paghapsay sa komunikasyon PROGRAMAØ mga kalihukanØ mga pamaagiØ panahon (timeframe)-------------------------------------- (+)> pundok banay> binulan nga tigum> Zone/ GKK visit(-)> dili masunod ang Survey> ang dili miembro mahatagan og endorsement (?)> dili updated ang kalihukan ilabina sa poblacion> walay pundo-------------------------------------- > ipatuman ang polisiya> paghimo og regular nga skedyul sa mga kalihukan> palamboon ang komitiba sa Tempo. para sa pundo> pre-cana seminar

GAMBALAY PARA SA PAG-ANALISA SA GIMBUHATON SA PAROKYA PARA SA EPEKTIBO NGA PAGTRABAHO UG PAGPADAGAN SA MGA PROGRAMA
(FRAMEWORK FOR PARISH PASTORAL ANALYSIS FOR EFFECTIVE PASTORAL WORK AND MANAGEMENT)

a) Mga improtanteng aspeto sa pagpadagan sa programa sa parokyaMga ELEMENTO: (>) --------------------------------------b) Mga nakitang (positibo ug negatibo) nga kasinatian sa tagsa-tagsa ka aspeto sa pagpadagan sa programaYOUTH (Pamatan-on)-------------------------------------- k) Mga nakitang Panginahanglan:SENTRO NGA PANGINAHANGLAN (Focuses: Rekomendasyon)--------------------------------------DIRECKTSYON (General Goal ang Objective Setting for Planning)DETALYE NGA PLANO SULOD SA DUHA KA TUIG(Plano sa Duha sa tuig…)Ginamit ang simple nga gambalay (framework):- Katuyo-an ug Tumong- Mga Kalihukan (unsa?)- Pamaagi (unsaon?)- Responsible (Kinsa?)- Panahon (kanus-a?)- Makab-ot (Resulta?) ORIYENTASYONØ pagpadayag sa pagtoo, espiritwalidadØ kalamboan sa kahibaloØ kalamboan sa pagpakabanaØ kalamboan sa kinaiya--------------------------------------(+)> gihimo tanan na knowledge/ pagtoon para sa pag-encourage(-)> walay unity ug interes sa GKK, maayo ra sa bayle> uban lider dili pa hanas mo-lead> gibaliwala ang gihatag nga pagtoon sa uban nga youth > kulang ang pagtoon> kulang ang oriyentasyon sa ubang kalihukan; youth camp> maulawon-------------------------------------- > padayon nga pagtoon, trainings, seminars, ilabina sa mga leaders -------------------------------------- ORGANISASYONØ kahimtang sa estukuraØ responsibilidad (functions)Ø relasyon (relations)Ø pagtambayayong (team building)--------------------------------------(+)> naaktibo gamay ang uban tungod sa kalihukan> consultation and dialogue> naay komunikasyon> nakatindog, naninguha ang Council> moral support gikan sa GKK lider> naay inisyatiba ang uban(-)> dili mocooperate, tamaran> ang uban nga lider huyang> dili moattend sa meeting ang ubang Zone lider> lisod ang komunikasyon> wala maka-pili ang uban> daghan giatiman ang ubang lider, over-loaded, multi-tasking> dyutay ang Staff> kulang sa preparation ang ubang kalihukan> dili masaligan ang ubang lider-------------------------------------- > partisipasyon> responsibilidad> cooperation> leadership> commitment-------------------------------------- PROGRAMAØ mga kalihukanØ mga pamaagiØ panahon (timeframe)-------------------------------------- (+)> 65% na met ang objective> Survey> youth camp- maayo 85%> Meeting/ Assembly> daghang plano(-)> dili effective ang strategy> walay budget/ kwarta ang GKK> dili maayo ang program – youth camp> katag ang venue sa activities-------------------------------------- > maayong plano> pundo> preparation, pamaagi> venues --------------------------------------

PAGTAN-AW SA MGA NAPLANO/ NAPASIUGDA NGA MGA PLANO/ KALIHOKAN SA PAROKYA SA INAHAN SA KARMEN
(DIHA SA PAGTAN-AW SA TUMONG, KATUYOAN, PAMAAGI, BULOHATON, MGA LUMILIHOK UG NABENIPISYOHAN)


WORSHIP

Kalig-on Kakulangan Oportunidad Babag Sugyot
> Lay Ministers – kadaghanan matinod-anon ang pagtahan sa gimbuhaton> tungod sa polisiya, naaktibo ang mga miembro> adunay mga seminars, pamalandong nga natigayon panahon sa Kwaresma ug Adbiyento> kadaghanan nakatuman sa mga kalihukan; bible sharing, house to house visit, pagbenta sa patay – naaktibo ang miembro > ang ubang Lay Ministers actibong motambong sa mga Mtngs.> nakapundar og LCM ug Choir sa ubang GKK> nakatigayon og Mutual Aid ang Lay Ministers> nakahimo og dugang pag-ampo sa matoohon ang uban> naay plano> ang ubang Zona naay pagtinabangay ang LM – Misyon sa ubang GKK > usahay naay regular nga tigum, apan kasagaran dili motambong ang W-komitiba > kulang sa pagsabot sa mga bulohaton> kulang sa kahanas, kulang sa interes sa pagtoon> ubang mga Lay Ministers adunay bisyo nga nakaapekto sa relasyon tali sa mga miembro> dili mogamit og Guide, walay guide, dili kabalo ang uban mogamitdaghang mga miembro nga moapil lang sa kalihukan kung may gikinahanglan> ubang Lay Ministers in-active> gamay usahay ang nagatambong sa Bible Service matag Domingo/ Sabado> limitasyon sa pagbasa – tungod may Edad na…> LCM kulang sa follow-up, dili mobasa or dili motambong sa kasaulogan> kulang ang lay Minster sa ubang GKK> kulang sa inisyatiba, partisipasyon sa mga kalalaken-an sa panimbahon> problema sa pinansyal o pundo, tungod sa kapigaduhon> dili usahay maayo ang pagkanta, yabag ang choir> wala na-follow-up ang plano > adunay oriyentasyon nga gihatag> nakahimo og plano> naay stucture; from the center to the GKKs > “wait and see” nga kinaiya> kapigaduhon> gamay nga kahibalo sa bulohaton> sobra ka “traditional” ang panglantaw (sobra sa devotional/ sacramental and panglantaw) > Dugang Pagtoon, review sa GKK Orientation> hugot nga pag-implementar sa mga polisiya > Maghimo og plano ang komitiba sa worship sa GKK> disiplina sa mga Lay Ministers nga adunay bisyo, badlungon> magkopya panahon sa mga pagtoon ug pamalandong> hatagan og pagtagad ang pagbansay sa mga Choir sa GKK

EDUCATION

Kalig-on Kakulangan Oportunidad Babag Sugyot
> ang uban aktibo sa mga kalihukan sa Diocese, Parish ug GKK> nakahatag og Seminars; pre-fiesta, pre-jordan, GKK orientation, Sacraments, Parish VMG, pre-cana, flores de Mayo, Christian Leadership Seminar, Basic Prayers, catechism in schools > kulang sa kahibalo, kulang sa pagsabot kong unsa ang pagtolon-an – kalihukan sa Ed. Com.> kulang sa panahon, kapigaduhon> uban dili modawat sa katungdanan> kulang og facilitators> in-active, kulang sa interes> gamay ra ang motambong > adunay kasayoran sa estruktura, programa ug mga kalihukan> naay support gikan sa Pari ug PPC and mga kalihukan> adunay igong “budget” alang sa pagtoon > kapigadohon, walay panahon> kulang sa interest and uban> problema sa pagpuyo sa nakat-onan > pagpalambo sa pagtoon, dugang pagtoon> pagpasabot bahin sa kalihukan sa Ed. Com.> eksaktong pagpahibalo > pagpasabot sa mga miembro sa topiko nga angay tun-an> pagtinabangay> paggahin og oras sa pag-apil> sincero sa pagpangatungdanan> paghatag og panahon sa pag-apil> paghatag sa tahas/ katungdanan> dugang mga facilitators> pagpili og mga tawo nga andam modawat sa katungdanan> allowance (?)> trainings, seminars> paghimo dugang guides sa modules> recruit og mga katekista


SERVICE

Kalig-on Kakulangon Oportunidad Babag Sugyot
> naay pagpakabana sa uban sa hisgutanang mga problema ug isyu> pag-attend sa mga meeting> adunay cooperation, pagtinabangay sa mga bulohaton> natigayon ang mga tumong, padayon ang mga kalihukan> naay trainging-orientation and seminar> pagpangita ug paghatag og capital share alang sa mga proyekto > dyutay ra ang motabang> kulang sa edukasyon/ pagtoon> naa ang pagduha-duha> kulang ang pagtoo ug pagsalig (sa asa?)> usahay kulang sa cooperation> pagpabaya sa gisangon nga katungdanan> pagdawat sa katungdanan nga wala hatagi og bili > daghan ang ideya sa pagbuhat sa mga kalihukan> nakahimo og oriyentasyon sa mga kalihukan> naay gamay nga proyakto> interesado ang mga tawo sa mga gihimo nga proyekto> nakakuha/ nakapangita og gamay nga pundo> adunay suporta gikan sa Diocese ug Pari ug PPC > kinaiya nga “fyudal”; maghulat sa pari ug mga lider> kapigadohon, krisis sa panginabuhi> kulang sa kahibalo, abilidad> iya-iyahon/ “individualistic” nga kinaiya > dugang kahibalo mahitungod sa mga programa> pagpadayon sa mga pagtoon> paghatag og igong pagsalig > ipakita ang kamahinungdanon sa pagtinabangay> pagtagad sa responsibilidad> interes sa pagpangalagad> ipadayon ang mga trainings/ seminar> pagtanom og mga herbal> pag-ila sa ubang mga herbal> ipadayon ang mga programa sa Alay Kapwa

TEMPORALITIES

Kalig-on Kakulangan Oportunidad Babag Sugyot
> anaa ang kinasingkasing ug ang pagkamatinod-anon> andam mopaambit> midaghan ang miembro> nakakuha og dugang information> ang uban modawat sa responsibilidadang uban motoman sa obligasyon> nakapatigayon og mga solicitation, raffle draw> natuman ang plano> nakatuman sa monthly remittances> nakapangita ug nakakuha og pundo > dili kabalo og unsay plano> kulang pagpakabana> ang uban dili aktibo> dyutay motambong> gamay ang remittance/ tabang, kay gamay ang mo-remit sa pledges > daghan ang miyembro> andam maminaw sa oriyentasyon > walay pagtagad sa uban> kapigadohon sa panginabuhi > > dugang nga pagtoon sa dili pa implementar> Honesty/ pagkamatinod-anon> dasigon/ agnihon sa pagtambong sa regular nga meeting/ tigum> magplano> klarohon anf recording ug reporting

ORGANIZING

Kalig-on Kakulangan Oportunidad Babag Sugyot
> nadugangan ang kahibalo sa ebanghelyo> nadugangan ang kahibalo sa tahas, katungod> Pagtoon mahitungod sa Pundok banay> nakapasiugda og mga polisiya> Pundok banay nakapaaktibo sa miembro> nakahugot sa relasyon sa mga miembro> naklaro ang sakop sa GKK> naklaro ang aktibo ug dili> uban, nakalihok sumala sa ilang katungdanan> ang uban GKK nakapadayon pundok banay, binulan nga tigum> napasiugda ang Zone/ GKK visit > kulang ang kahibalo (kung unsa-on pag kombinsar ang mga lalaki)> wala naaply ang natun-an sa katilingban> kulang ang pag-analisa> walay pagrespito sa polisiya> kulang sa skills sa pagsulbad sa konplikto> dili mopartisipar kay dili interesadouban org. com. Dili mo-function/ dili molihok> dili motungha sa natala nga ekedyul> dili modawat og responsibilidad ang ubang miembro> ubang GKK tagsa ra mo-attend> adunay pagpabaya sa mga naili nga opisyales> gipili pinaagi sa pagtudlo – dili makasarang, dili interesado> dili updated ang kalihukan ilabina sa poblacion > kahibalo sa ebanghelyo> kahibalo sa tahas, katungod> adunay paghatag og ideya nga makapalambo sa GKK> adunay mga lumilihok sa Org. Com sa GKK> adunay pundok banay, binulan nga tigum, ug Zone/ GKK visit > pagpakahilum sa uban, walay pagpakabana sa pagtukod ug pagpalig-on sa GKK> “tradisyonal/ devotional ug sacramental” ang nagpasulabi> pagpabaya sa mga opisyales> dili modawat og responsibilidad ang ubang miembro> dili updated nga kalihukan> kulang sa pundo> dili maayo nga komunikasyon > ipatuman ang polisiya> paghimo og regular nga skedyul sa mga kalihukan> palamboon ang komitiba sa Tempo. para sa pundo> pre-cana seminar> pagklaro sa komunikasyon> pagpili sa mga interesado nga mangalagad> pagdasig sa mga miembro nga dili aktibo> paghapsay sa komunikasyon> ang matag usa kinahanglan magsulat panahon sa seminar ug pagtoon> pag-usisa sa hinungdan sa dili pag-apil sa tigum> makanunayon/ padayon nga pagtoon ug pag-analisa – organising skills> klarohon ang endorsement sa mga miembro ug dili miembro> pagtoon kung unsa ang GKK

YOUTH

Kalig-on Kakulangan Oportunidad Babag Sugyot
> nakahimo og pagtoon para sa pag-encourage (basic orientation on active involvement)> naaktibo gamay ang uban tungod sa kalihukan> nakahimo og mga consultations and dialogues> nakatindog, naninguha ang Council> naay inisyatiba ang uban> 65% na met ang objective> Survey> youth camp- maayo 85%> Meeting/ Assembly> daghang plano > walay unity ug interes sa GKK, maayo ra sa bayle> uban lider dili pa hanas mo-lead> gibaliwala ang gihatag nga pagtoon sa uban nga youth > kulang ang pagtoon> kulang ang oriyentasyon sa ubang kalihukan; youth camp> dili mocooperate, tamaran> ang uban nga lider huyang> dili moattend sa meeting ang ubang Zone lider> lisod ang komunikasyon> wala maka-pili ang uban> daghan giatiman ang ubang lider, over-loaded, multi-tasking> dyutay ang Staff> kulang sa preparation ang ubang kalihukan> dili masaligan ang ubang lider> dili effective ang strategy> walay budget/ kwarta ang GKK> dili maayo ang program – youth camp> katag ang venue sa activities > naay komunikasyon> moral support gikan sa GKK lider, ug sa Parokya/ Pari > maulawon> kulang sa insteres ug inisyatiba> kapigaduhon> “transient” ang uban > padayon nga pagtoon, trainings, seminars, ilabina sa mga leaders> hatagan og pagtagad and importansya sa partisipasyon> pagpaklaro ug pagpatuman sa mga responsibilidad> mapalawom ang cooperation> pagtoon mahitungod sa leadership and commitment


NB: Gihimo sa PPC, EXECOM (WESTOY), ug Staff sa Parokya uban sa mga datos nga gikan sa 86 ka GKK

(submitted to the DIOCESE for the preparation of the Diocesan Pastoral Plan)

Pre-Fiesta Seminar

TOPIKO: ANG PAGDEBOSYON SA SANTOS DIHA SA
PAGSAULOG PISTA (PRE- FIESTA SEMINAR)

PASIUNA:

1) Pagpakisayod sa gihuna-huna ug gipaabot sa mga tawo bahin sa Seminar…-

Pangutan-on sa Tigpasayon/ Facilitator kung nasayod ba sila sa unod sa pagtuon nga pagahiwaton…
- Pangutan-on kung unsa ang hinungdan ngano nga miapil sila niining maong pagtuon… (kinsay gusto, kinsay dili gusto, kinsay napugos lang…)
- Kuhaon sa Tigpasayon ang gipaabot sa mga tawo niining maong pagtuon…
· Unsay gusto ninyong makab-ot human niining maong pagtuon?
(ilista/ isulat ang mga tubag…)

2) Pagpaklaro sa “ Pre-Fiesta Seminar”…

- Ipadayag/ ipasabot sa mga tawo nga nanambong nga; kining Pre-fiesta seminar kabahin sa Programa sa Parokya diha sa pagtuon sa kahulogan sa mga kalihukan sa simbahan nga nagpunting ug nagpadayag sa pagtoo ug kaluwasan sa katawhan. Ug kini adunay kalambigitan o relasyon sa pagpalambo ug pagpalig-on sa gitukod nga Gagmayng Kristohanong Katilingban.

3) Pagpadayag sa Tumong ug Pamaagi sa pagtuon, ug Skedyul

a) TUMONG
1. Maamgohan ang kahulogan sa pag- debosyon sa mga Santos.
2. Masabtan ang papel sa mga Santos sa atong pagtoo ug kinabuhi.
3. Mapadayagang ilang mga hiyas ug kinaiya nga nakapahimo nilang Santos.
4. Mapadayag ang kahulogan sa pagsaulog sa Pista ug kalambigitan niini sa pagtukod ug pagpalambo sa GKK.

b) PAMAAGI
i. Panday-Buhat (workshop)
ii. Pagpalawom (input)
iii. Pamalandong (reflection)

c) SKEDYUL: Oras sa Pagtuon: (Isulat kini sa Manila Paper or sa Green Board)

I UNANG KALIHUKAN: Panday-Buhat (Workshop)

Sa dili pa ang pagpadayag ug pagpalawom sa mga punto mahitungod sa pagdebosyon ug pagsaulog sa kapistahan sa mga Santos, buhaton usa ang pagdiskobre sa kahibalo sa mga tawo mahitungod sa maong hisgutanan pinaagi sa gtawag nga “panday-buhat” o “workshop”. Kini ihatag sa mga tawo aron mapasayon ang pagpasabot.

Adunay tulo (3) ka Panday-Buhat ug usa ka “Palabas” (film showing) nga gi-andam nga susama og tumong, ang pagkuha sa (ang-ang) sa kahimatngon sa mga tawo mahitungod sa pagdebosyon ug pagsaulog sa kapistahan sa mga Santos.

[Aron dili dugay, mopili lang og Usa niini, ang labing tukma ug sayon alang sa mga tawo.]

Panday-buhat I (group sharing)

Paghisgot-hisgot sa grupo…

Mga pangutana ngadto sa mga tawo sa GKK, agig pagsugod sa pagtuon:
(Bahinon ang mga tawo sa Upat ka Grupo)
1) Kahulogan sa pagdebosyon… (tubagon sa Unang Grupo)
Ø Kanus-a nagsugod ang inyong pagdebosyon sa inyong Santos?
Ø Unsay nakapaaghat kaninyo sa pagdebosyon niining maong Santos?
Ø Unsay kahulogan niini alang kaninyo, ilabina – diha sa inyong kinabuhi karon? – diha sa inyong Kristohanong Katilingban?

2) Kalihukan sa pagdebosyon… (tubagon sa Ika-duha nga Grupo)
Ø Unsay kasagaran ninyong mga kalihukan diha sa inyong pagdebosyon sa Santo?
Ø Asa man kini ginahimo o ginahiwat?
Ø Kinsa ang nagpasiugda niini?

3) Relasyon sa Pista ug pagdebosyon…(ubagon sa Ikalo nga Grupo)
Ø Unsa alang kaninyo ang pagdebosyon sa mga Santo?
Ø Unsa alang kninyo ang pagsaulog sa Pista sa Patron?
Ø Unsay kalainan ug relasyon sa pagdebosyon ug pagsaulog sa kapistahan sa Patron?

4) Tumong sa pagdebosyon… (tubagon sa Ika-upat nga Grupo)
Ø Unsay inyong tumong sa paghiwat og mga kalihukan panahon sa Pista sa inyong Patron?
Ø Unsay kalambigitan o relasyon sa mga kalihukan nga gihiwat panahon sa Pista sa inyong pagdebosyon sa Santo?
Ø Unsay inyong usting makab-ot sa inyong pagdebosyon sa Santo, o human sa kasaulogan sa Pista sa inyong Patron?

· Hatagan ang kada Grupo og 30 minutos sa paghisgot-hisgot ug pagtubag sa mga pangutana.
· Isulat sa papel ang tubag (sa manila paper – kung anaa)
· Magpili ang kada Grupo og REPORTER; adunay reporting nga pagahimoon human sa paghisgot sa grupo

[Kung kini nga panday-buhat ang gihatag sa mga tawo, Tigpasayon/ Facilitator:
- Abtik nga mokuha sa mga puntos nga gipaambit sa tagtungod/ reporter.
- Kuhaon (isulat) ang mga tubag sa mga pangutana nga gipadayag sa matag grupo.
- Ipadayag ngadto kanila nga impotante kaayo nga MASABTAN ang pagdebosyon ug pagsaulog sa kapistahan sa Patron.
- Ipasabot nga dili ang Petsa, Gastos, Pagkaon, Kagahod sa kalingawan ug Kwarta nga kitaon sa Kalihukan, ang IMPORTANTE mao ang pagINTINDI niini…]

Panday-buhay II (Individual Reflection)

Paghimo og HULAGWAY…

a. Pagdibuho/ Paghulagway og tawo nga para nimo naghupot og maayong hiyas ug kinaiya
b. Human sa pag-dibuho/ paghulagway, ipaambit sa grupo:
- Kinsay ngalan?
- Asa nagpuyo?
- Unsay mga hiyas ug kinaiya?
- Ngano siya ang imong gipili, unsay iyang relasyon kanimo ug sa imong kinabuhi karon?

[Kung kini nga panday-buhat ang gihatag sa mga tawo, ang Tigpasayon/ Facilitator:

- Abtik nga mokuha sa mga puntos nga gipaambit sa tagtungod/ reporter.
- Ipadayag ngadto kanila nga impotante kaayo nga MASABTAN ang atong pakigrelasyon sa tawo ug mga tawo nga suod kanato…]

Panday-Buhat III (Group and Individual Reflection)

Picture/ Icon Analysis and Refelction…

(Picture sa mga Santos)
Ang tigdumala magdala og mga hulagway sa mga Santos. Papilion ang mga tawo…
Ø Kinsa nga Santos mas duol sa imo/ inyong kasingkasing, ngano man?
Ø Unsa ang imo/ inyong nahibal-an sa iyang kinabuhi?
Ø Unsay kahulogan o papel niini diha sa imong/ inyong kinabuhi karon?

[Kung kini nga panday-buhat ang gihatag sa mga tawo, ang Tigpasayon/ Facilitator:
- Abtik nga mokuha sa mga puntos nga gipaambit sa tagtungod/ reporter.
- Ipadayag ngadto kanila nga impotante kaayo nga MASABTAN ang pagdebosyon ug pagsaulog sa kapistahan sa Patron diha sa atong kinabuhi karon.]
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(Lain nga paagi)
Film Showing: “Nagamahay si Maria”

(N.B. Kining maong kalihukan maayo lang kun anaa sa sentro nga bahin).

Giya nga pangutana:
a) Unsay inyong nasabtan sa maong pasundayag?
b) Unsay nakapatandog kaninyo? Ngano man?
c) Unsay mga hagit nga gipadayag niini sa atong kristohanong pagtoo karon? ug sa atong pakigbisog sa kinabuhi karon?

POSIBLING TUBAG
- Naandan sa among ginikanan - mitubag sa panginahanglan
- Milagroso - tigpanalipod
- Nagpakamatay alang sa pagsanyaw - mananabang
sa kaluwasan - dalangpanan
- matuohon - sayon duolan
- maayong binuhatan - naghatag ug paglaum
- duol sa among kinabuhi - misaway sa sala
- dili gusto mamatay -ubp.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

II IKADUHANG KALIHUKAN: Pagpadayag sa unod ug Pagpalawom

Pagpadayag sa Kaundan sa Pagtuon…

1. Lakbit- saysay sa Debosyon
2. Kinsa ang mga Santos
3. Mga Hiyas sa mga Santos:
a. Masaksihon
b. Maalagaron
c. Maampoon
d. Kahulogan sa Debosyon sa mga Santos
e. Pista



Pagpalawom…

1. Lakbit- saysay sa Debosyon

a.) Ang pag- debosyon sa Santos nagsugod sa yanong kalihukan pagdayeg o pagsunod sa hiyas sa usa ka tawo nga balaan (holy). Kini milambo ngadto sa usa ka pamaagi ug kalihukan sa pagpangayo’g hinabang sa mga Santos. Busa, dili lang pagdayeg ug pagsunod, kon dili ang pagpangayo’g hinabang kabahin na niini. Kaniadto, ginabuhat nila kini ngadto sa mga Martires… Apan sa ika- upat ug ika- lima nga siglo, ang pag-debosyon dili lang kutob sa mga kinabuhi sa mga martires, apan nalangkob na kini niadtong mga tawo nga nagpuyo og balaang kinabuhi ug matinud-anonng nagsaksi ni Kristo.

b.) Ang mga Santos gipasidunggan sa ilang anibersaryo sa kamatayon, tungod kay kini ang pinaka-yugto sa ilang pagpadayag sa ilang kinabuhi diha sa pagpangalagad ug pagsaksi. Kabahin sa pagdayeg ug pagsunod kanila, ang ilang kinabuhi gipalapnag; usa ka paagi niini, ang mga simbahan gitugyan ubos sa ilang ngalan, o ang simbahan nagsagop og mga Patron. (Kini nahitabo sa Roma 500 A. D.). Sa ika-lima ug ika- unom ka siglo, ang mga antipona agi’g pagpasidungog sa mga Santos giapil diha sa Santa Misa. Ang mga pagbasa mahitungod sa ilang kinabuhi giapil sa mga pag-ampo sa Simbahan. Nahimong kabahin dayon ang pagpasidungog sa mga imahen ug mga “relics” (mga balaang butang o bahin sa ilang lawas, sama sa bukog, sanina, buhok, ubp.)

c.) Dayon, sa “Middle Ages” o tunga-tungaang panahon, misamot na ang paglambo sa pagdebosyon sa mga Santos. Adunay mga “pilgrimage” o pagpanaw sa mga tawo ngadto sa lugar hain adunay mga hitabo nga nalambigit kanila ug sa ilang kinabuhi, hangtod milambo ang pagsaulog ug pagpasidungog sa ilang Santos nga kinabuhi panahon sa Pista.

d.) Diha sa pagdayeg ug pagpasidungog sa mga Santos, anaa ang kahulogan sa paghandum, pagpasalamat ug paghagit sa kaugalingon alang sa kahingpit sa kaugalingon ug sa kinabuhi sa kasantos: kalamboan sa kinabuhi (kahiusahan, kadait, kaangayan ug kagawasan diha sa katilingban). Busa, ang pagdayeg ug pagpasidungog (pagdebosyon) sa mga Santos mahimo sa kinaugalingon (personal) ug katilingbanon (communitarian) nga kalihukan. Kung kini anaa sa usa ka katilingban, kinahanglan kini saulogon sa usa ka katilingbanong paagi.

2. Kinsa ang mga Santos

a.) Ang pulong nga “Santos” gikan sa Latin nga pinulongan “sanctus”, diin nagkahulogan kini og “tawong balaan”, nga diin giila ug gidawat sa Simbahan nga nagpuyo og usa ka kinabuhing balaanon, ug tungod niini, nahiusa sa Dios. Sila ang mga tawo nga matinud-anon nga nagsaksi ug andam mihalad sa ilang kinabuhi sa pagbarog sa ilang Kristohanong pagtoo.

b.) Ang mga Santos nga tawo nga nanginabuhi dinhi sa kalibutan sa ilang panahon. Apan talagsaon kaayo ang ilang kinabuhi, tungod kay may kalainan kini kon ikumparar sa kadaghanan. Gipuy-an nila ang mga hiyas sa usa ka tinuod nga Kristiyanos. Buot ipasabot, ang pagsunod ni Kristo mao ang tinubdan sa ilang ka-santos: 1) Nagmakanunayon sila sa pagtubag og “Oo” sa tawag sa Ginoo, 2) Ang dakong gugma maoy nagtukmod kanila sa pag-alagad, pag-sakripisyo alang sa kaayuhan ug kalamboan sa uban, 3) Gipadayag nila ang dakong pagtoo ug pagsalig sa Ginoo sa ilang mga maayong buhat, ug 4) Gihalad nila ang ilang kaugalingon uban ang lig-on nga pagtuo hangtod sa ilang kamatayon…

Ang mga Santos naghimo’g mga buhat nga nakapahagit ug nakapaagni sa
katawhan.

3. Mga IMPORTANTENG hiyas sa mga Santos

a.) MASAKSIHON
Ang mga Santos matinud-anong nagpadayag sa ilang Kristohanong pagtoo pinaagi sa pagsangyaw sa kamatuoran; nga ang Dios nagluwas sa iyang katawhan gikan sa kaulipnan sa sala, ug naghagit sa katawhan sa pagbag-o sa kaugalingon ug sa katilingban. Wala sila’y kahadlok sa pagsaway sa mga binuhatan sa katawhan supak sa kabubut-on sa Dios. Nagsangyaw sila sa kabag-ohan sa kinabuhi alang sa mga Kristiyanos ug dili mga Kristiyanos. Ilang gimantala/ gisangyaw ang gugma, kalinaw, hustisya, kaangayan ug kaluwasan uban sa pagpuyo sa kinabuhing matatrong. Gani, tungod sa pagpamantala niini gihalad nila ang ilang kinabuhi hangtod sa kamatayon.

b.) MAALAGARON
Ang ilang kinabuhi puno sa pag-alagad ilabina ngadto sa mga kabus, hinikawan ug linupigan. Andam silang mipaambit sa ilang panahon, kusog, bahandi, talento, ug kinabuhi ngadto sa mga tawo nga nagkinahanglan sa ilang panabang. Gipalabi nila ang paghatag og pagtagad ang panginhanglan sa uban kay sa ilang kaugalingong kalamboan; pagtagad ug kalamboan sa tanan apil ang mga dili kristyano (diha sa misyon). Malahutayon silang nag-alagad taliwala sa pagpanglutos alang sa Gingharian sa Dios.

c.) MAAMPOON
Gihalad nila ang tibuok nilang kinabuhi sa pag-ampo uban sa katawhan hangtud sa kamatayon. Ang sentro sa ilang kinabuhi mao ang pag-ampo. Ang Makanunayon ug malahutayon nga pakig-estorya/ pakigrelasyon sa Ginoo diah sa kinabuhing maampoon, maoy nakapahatag og kalig-on sa ilang pagbarog sa mga mithi sa Gingharian. Alang kanila ang pagbaton og maampoon nga kinaiya mao ang pag-abli kanunay sa ilang kasingkasing ug hunahuna ngadto sa Dios.

4. Kahulogan sa pagDebosyon sa mga Santos

a.) Pagsunod sa PANIG-INGNAN, pagbaton og KADASIG: Sila ang atong panig-ingnan. Sila ang modelo sa pagpuyo sa Kristohanong pagtoo. Ang ilang kinabuhi naghatag kanato og kadasig diha sa pagpangalagad sa katawhan. Sila ang atong gabayan sa pagpuyo sa Kristohanong hiyas: sa pagka-masaksihon, maalagaron, ug pagka-maampoon.

b.) Paghatag og PAGPASIDUNGOD, PAGDAYEG ug PAGPASALAMAT. Tungod sa ilang maayong binuhatan, angay ug takus lamang nga ato silang pasidunggan ug dayegon isip pagpasalamat ngadto sa Dios nga sila nahimong gasa alang kanato.

c.) Pagpuyo ug pagtubag sa HAGIT sa PAGKA-INSTRUMENTO sa DIOSNONG GUGMA. Isip nahimong instrumento sa Dios diha sa pagmugna sa Gingharian, sila nahimong hagit alang kanato sa pagsunod sa ilang mga hiyas ug pag-ambit sa ilang pagka-santos.

5. Kahulogan sa pagPISTA alang sa mga Santos diha sa KRISTOHANONG KATILINGBAN

a.) Ang Pagsaulog sa Pista sa Patron usa ka Kritohanon ug Katilingbanong kalihukan nga nagpakita ug usa ka diwa sa KAHIUSAHAN ug KALIG-ON SA PAGTOO. Kini nagpasabot nga ang usa ka katilingban anaa sa maayong kabubot-on ug nagaserbisyo sa matag-usa uban ang dakong pagsalig sa Dios. Kini nagpakita usab og usa ka lig-ong timaan nga ang kinabuhi ug panig-ingnan sa Santos nga Patron sa Katilingban nasunod ug napoy-an sa mga tawo.

b.) Ang pagsaulog sa Pista usa ka konkretong lihok sa katawhan isip katilingban aron pagpasidungog ug pagpasalamat sa Dios nga sila gihatagn og panig-ingnan sa kinabuhi sa ilang Santos o Patron. Kini kasagaran ginahimo pinaagi sa pagpahigayon og Nobena o mga pag-ampo sulod sa siyam ka adlaw.

c.) Diha sa Pista, isip usa ka KATILINGBAN, atong gisaulog ang diwa sa kinabuhi uban ang kalipay. Kini (pagPista) nagkahulogan sa pagpalambo sa maong kinabuhi ug pagdawat sa kalibutan giniyahan sa hiyas sa mga Santos. Usa kini ka pag-ila sa kabililhon sa kinabuhi ug sa kalibutan bisan pa sa kadautan, adunay moabot nga pagbag-o ug kahapsay niini. Giila nato niining pagsaulog sa Pista ang pagka-magbubuhat sa Dios, ug sa iyang pagpadala sa iyang Anak ug usab mga tawo (Santos) dinhi sa kalibutan aron pagluwas sa katawhan. Wala nato gibale-wala ang kahimtang sa kalisud kundili atong gisaulog ang paglaum niini diha sa atong pagsunod sa mga hiyas sa kasantos.

Tungod niini, dako ang atong kalipay sa pag-atubang sa kalisud tungod kay human niini anaa ang pasalig sa kabulahanan. Gibati usab kita’g kalipay tungod kay kita adunay kapasidad sa pag-atubang sa mga problema sama sa mga Santos nga atong gisaulog.

d.) Panahon sa Pista, atong gisaulog ang pagtubag nga malipayon sa mga kasinatian ug panghitabo sa kinabuhi diha sa KATILINGBAN. Kini panahon sa pagsalindot sa mga kabug-at sa kinabuhi. Ang panahon sa Pista panahon nga ang mga tawo motidlom sa iyang mga pangandoy, pangindahay, ug mga plano aron makahimo siya sa pag-atubang niini diha sa kalisud sa kahimtang nga maoy magtukmod niya sa paghimo og kabag-ohan. Niining panahona/ (pista), nasinati nila ang tipik sa Gingharian sa Dios, e.g. pagkaon, hudyaka, awit, sayaw, pag-ampo, pakig-angay, panag-igsoonay, kabag-ohan, ubp.

III IKATULONG KALIHUKAN: Pagpadayag sa mga Hagit…ug Pagsumada

Pamaagi: Dyutay nga kahilom… Pamalandong…

Giya nga Pangutana:
1. Unsay nakapatandog kanako diha sa pagtuon? Ngano man?
2. Unsa ang mga puntos nga akong nakat-onan?
3. Unsay mga HAGIT sa kinabuhi nga akong nakuha sa tinuod nga pagdebosyon ug pagsaulog sa pista sa akong Patron?

[Kuhaon ang mga tubag, isulat sa black board, tan-awon kung unsa ang Personal ug unsa ang Katilingbanon… Ipadayag ang MGA HAGIT diha sa mga PANGUTANA]

MGA HAGIT…
Sa Personal:
Ø Ngano nga nahimo nako ang pagdebosyon sa maong Santo?
Ø Nakita ba nako ang tinuod nga kahulogan niini isip Miembro sa GKK?
Ø Nakapalig-on ba kini sa akong relasyon sa Dios ug sa akong isigkatawo?
Ø Unsa pay akong buhaton aron kini mamahimong labi pang makahuloganon?
Sa Katillingban:
Ø Ang pagdebosyon o pagsaulog ba sa kapistahan sa Patron sa among GKK nakapalig-on ba sa among GKK?
Ø Gikauyonan ba sa mga Miembro ang mga kalihukan panahon sa kapistahan?
Ø Nagdala ba kini og tinuod nga kahiusahan ug kalinaw sa GKK?

PAG-SUMADA…
- Ipadayag ngadto kanila nga impotante kaayo nga MASABTAN ang pagdebosyon ug pagsaulog sa kapistahan sa Patron.
- Ipasabot nga dili ang Petsa, Gastos, Pagkaon, Kagahod sa kalingawan ug Kwarta nga kitaon sa Kalihukan, ang IMPORTANTE mao ang pagINTINDI niini…

IV IKA-UPAT NGA KALIHUKAN: Paghatag sa Kinabuhi sa Santos/ Patron

[Kung adunay KASAYSAYAN sa kinabuhi sa Patron ipadayag ug itudlo sa mga tawo; asa siya gikan nga lugar?, ngano nga nahimo isyang Santo/Santa?, Unsa ang iyang mga Hiyas?, ug kanus-a usab kini nahimong Patron sa maong GKK…]

V IKA-UNOM NGA KALIHUKAN: Paghiwat/ paghimo sa Pagtan-aw sa dagan sa
Seminar (Evaluation), Plano

EBALWASYON
PLANNING ( Ihatag sa Opisyales sa GKK ang pagpadagan)
> TAKDANG PANAHON
> PANGINAHANGLAN
> ANDAMON SA DILI PA FIESTA:

Ø Ang NOVENA- kinahanglan tambongan sa mga sakop/ officers sa GKK.
Ø Tanang mag pabunyag- human na ug lista/ Andam na.
Ø Ang Kapilya gin-andam na; decorations, readers, kanta, (gi han- ay na sa Choir)
Ø Kung walay Choir ang GKK, kinahanglan “advance” nga ipahibalo sa Sentro/ Parokya nga kinahanglan og Choir
Ø Giplano na kon unsay kalihukan human sa misa.
Ø Adunay mga pakig-istorya nga himoon sa mga Opisyales sa GKK ngadto sa Opisyales sa Sito o Barangay. (kinahanglan respitohan sa mga opisyales sa Barangay ang nasabotan sa GKK – kay ang nagpapisyta dili man ang Barangay o Sito, kon dili ang GKK)
Ø Kinahanglan ang GKK mohatag usab og Papel sa mga Opisyales sa Barangay panahon sa Pista, ilabina sa kalihokang Sakramental; Misa, Novena, ug uban pa nga gikasabutan sa GKK.

(Note: Ang misa sa fiesta himoon sa dili pa ang mga kalingawan sama sa bayle.)
Mga Pahinumdum panahon sa FIESTA PROPER (MASS)
Ø Walay HUBOG nga patambongon sa Misa – panahon sa Pista
Ø Wala na listahanay sa magpabunyag sa Adlaw sa Pista
Ø Ang mga ginikanan/ maninoy/ maninay- motambong sa Misa, kung gikinahanglan anaa sila molingkod sa atubangan.
Ø Mga Ginikanan, Maninoy ug Maninay kinahanglan motambong sa Misa nga wala maka-inom og Bino.
Ø Kinahanglan naandam na daan sa Secretary ang mga Papeles ug sa Treasurer ang mga Halad sa mga Ginikanan, Maninoy ug Maninay



































PRE- JORDAN SEMINAR MODULE

I PASIUNA

a) KATUYUAN:

1) Mapasabot ang kahulogan sa Sakramento sa bunyag, ilabina ang pagpuyo niini sa
kinabuhi sa matag Kristiyano,
2) Mapadayag nga ang GKK mao ang kahugpongan sa mga binunyagan, diha niini mapuy-an ang kahulogan sa bunyag.

b) TIME FRAME: 2 ka oras
k) KAGAMITAN: Tubig, tanum sa masetira, biblia, The Catechism for Filipino
Catholics.
d) PARTISIPANTE
e) LUGAR


II. KALIHOKAN

a) Input
b) Panday buhat (workshop)
k) Pamalandong

III. UNOD
-------------
Facilitator: Pagbubo sa tubig sa tanum nga anaa sa masetira.

1. Patan-awa ang mga partisipante sa tubig nga gibubo sa tanum nga anaa sa masetira. Pangutan-a sila ug kuhaa ang ilang mga pamalandong
2. Pangutana: Unsa ang epekto sa tubig sa tanum?
Unsa ang inyong mga pamalandong niining atong gihimo?
3. Posible nga mga tubag ug dugang nga mga pamalandong:

> Ang tubig suyupon sa mga gamut u gang mga sustansiya niini madala ngadto sa mga sanga ug mga dahon aron kini mabuhi ug motubo.

> Ang tanum buhi ug nagatubo ug kini nagkinahanglan ug pag-atiman.
Nagkinahanglan sila sa tubig aron mayo ang pagtubo niini.

> Ang Dios mao ang naghatag sa ulan nga gikinahanglan aron mabuhi ang
num. Kita nga mga tawo mao ang magpatubig sa tanum panahon sa tag-init.
Sa atong pagbubo sa tanum, atong mabatyagan ang atong responsibilidad
ngadto sa tanum. Kini tungod ka yang kinabuhi sa maong tanum nagadepen-
de sa atong pag-atiman niini.

>Ang kinabuhi sa usa ka tawo mas malahalon gain labi nga nagakinahanglan
kini ug pag-atiman ug pag-amoma sobra pa sa tanum.

> Ang Dios mao ang naghatag ug kinabuhi sa matag usa ka tawo.Apan dihasa kinabuhi sa kada tawo may uban nga may pagpakabana sa matagusa. Ang tawo naga-atiman ug nagatabang nga mabuhi ang isigkatawo.

> Kini ang nagakahitabo sa atong ordinaryo ug tawhanon nga kinabuhi ug
usa ka espesyal nga paagi sa atong Kristohanon nga kinabuhi nga mao ang
atong Kinabuhi sa Pagtoo.
-------------

1. UNSA ANG SAKRAMENTO?

Ang pulong SAKRAMENTO, nagakikan kini sa duha ka pulong Latin: “Sakra”, nga sa ato pa “balaan”, ug Mento”, nga sa ato pa “butang” o “sign” o “timaan”. Buot ipasabot; BALAAN nga TIMAAN… Balaan nga timaan, sa unsa? Sa kalihukan sa Dios alang sa kaluwasan sa katawhan. Ang tanan butang nga nahimong kabahin sa istorya sa kasaysayan sa kaluwasan sa tawo nalambigit sa kahulogan sa gugma ug grasya gikan sa Dios. Tungod niini, kining tanang mga butanga diha sa konteksto sa kasaysayan sa kaluwasan nahimong balaan.

Diha sa pagdawat sa sakramento, nakigtagbo kita sa Dios ug nanumpa nga modawat kaniya uban sa pag-unong sa mga kamatuoran nga atong nadawat sulod sa tibuok natong kinabuhi.

Ang pulong sakramento naghubad sa pulong”misteryo”; and pagtuo sa natawo, nagpasakit, namatay ug nabanhaw nga Kristo. Busa ang tanan nga butang nga nahimong balaan nga timaan moagi gayod sa pagkatawo ni Kristo. Tungod niini malambigit ug mamahimong mahiduol kita kang Kristo, mahiusa kaniya kung mogamit kita sa mga butang nga balaan, kay kini timaan sa pagkaanaa sa Dios sa atong kinabuhi.


Ang Katawhan ug ang Kalibutan isip Sakramento

Ø Nagsugod kita sa dihang ang Dios nagtawag sa kahayag, hangin ug yuta, tubig, mga tanum ug mga hayop ug mga butang buhi ug dili buhi sa ilang pagkamao. (Genesis 1)
Ø Ang buhing Dios nagpili nga kita mahimong sama sa iyang dagway. (Gen. 1: 26)
Ø Gihatag niya kanato ang kalibutan aron palamboon alang sa kaayohan ug kalipay sa tanang katawhan uban sa laraw nga mamugna ang gingharian sa Dios nga mao ang gugma.
Ø Ang kalibutan u gang tawo mao ang unang timaan/ buhi nga timaan sa buhat ug pagkaanaa sa Dios. Busa sila maisip nga Sakramento.
Ø Ang kinatibuk-ang kabinuhatan sa Dios matag lalake, babaye ug bata ay sakramento. Apan ang pagmatuod niini nagkinahanglan ug libreng tubag sa tawo.

Kahimtang (Kondisyon) sa katawhan

Ø Ang tawo natintal (may dautang laraw nga misantop sa hunahuna sa tawo) Ug nagsalikway siya sa sugo (special appointment) nga mahimo siyang buhing timaan sa mapadayonong gugma sa pagtagad sa Dios.
Ø Ang sala mao kining:

§ pagsalikway sa paghigugma
§ pagbulag sa tinubdan sa kinabuhi
§ pagwala sa relasyon ngadto sa Dios

Ø Ang bunga sa sala mao ang kamatayon nga maila sa:

§ Pagkawalay kinabuhi
§ Pagkawalay maayong panglawas
§ Pagkawalay kalinaw
§ Pagkawalay kapuslanan
§ Pagkawalay paglambo sa kaugalingon
§ Pagkawalay gugma
§ Pagkawalay bunga/ maayong buhat
§ Pagkawalay silingan/ katilingban
§ Kasakit ug kangotngot
§ Kahakog

Ø Ang tawo dili lamang mao kini kay luyo niining mangitngit nga pwersa adunay mithing pangandoy sa kamatuoran, kaangayan, gugma, kalingkawasan, kalipay, kalinaw ug kaangayan.

Ø Busa ang kaugalingon nga kasaysayan sa tawo ug ang iyang katilingbanong kasaysayan nag-ila sa pagpakigbisog, paningkamot nga negatibo ug positibo nga pwersa.

C. Jesukristo: Ang unang sakramento

Ø Ang maayong lalake ug babaye dili klaro nga timaan ug labaw sa tanan nagsanay ug mga kontrasenyas.
Ø Apan wala magpasagad ang Dios sa tawo, natandog siya sa pagdumili sa tawo ug sa iyang mga pag-antus ug kasakit nga resulta sa sala.
Ø Nagpakatawo ang Dios ug nakig-uban sa katawhan gawas sa sala. Diha kang Jesukristo ang iyang pulong ug buhat, pag-antus sa kamatayon ug pagkabanhaw gipakita o nagpaila ang Dios kanato isip Dios ug manluluwas gipasinati kita sa gahum ug kaperpekto ug nagpabati kanato sa kaangayan ug kalooy sa Dios.
Ø Si Kristo ang sakramento sa Dios kinsa

§ Nagpunting sa kamatuoran sa kinatibuk-ang kaluwasan
§ Kabuhong sa kinabuhi sa gingharian
§ Ug nagpamatuod kanato niini karon

A. Ang Simbahan ang sakramento si Jesukristo

Ø si Kristo nagtukod ug gamay nga katilingban- usa ka katilingban nga:

§ maisog magsaksi sa iyang pulong ug maluwasnong buhat.
§ Matinud-anon mag-alagad ngadto sa mga kabus
§ Nagbalaan ug mga pari alang sa Dios aron moalagad sa katilingban.

Ø Pinaagi niining katilingban ang simbahan nagpadayon sa iyang maluwasnong buhat ug magpaila sa iyang presensya.
Ø Si Kristo sakramento sa Dios u gang simbahan sa kalibutan.
Ø Human sa pagpabunyag ni Kristo sa Jordan ug pagpahibalo sa iyang misyon didto sa Capernaum.

§ Giayo ang mga masakiton
§ Gipakaon ang mga gigutom
§ Gipasaylo ang nakasala
§ Gipapahawa ang mga yawa
§ Gibanhaw ang namatay
§ Nagwali sa maayong balita
§ Nagluwas sa katawhan padulong sa Gingharian sa Dios.

Ø Karon magpadayon siya sa iyang maluwasnong buhat pinaagi sa Simbahan diha sa mga sakramento.

ANG PITO KA SAKRAMENTO

1. Pagbunyag
2. Kumpirma
3. Eukaristiya
4. Pakig-uli
5. Pagdihog
6. Orden sa Pagka-pari
7. Kaminyoon

Diha sa mga sakramento si Kristo moabot sa mga tawo ug mohatag sa iyang kaugalingon alang sa maluwasnong panagtagbo pinaagi sa nagkalainlaing panghitabo sa kinabuhi.

· Ang tawo mosulod sa kinabuhi diha sa pagpanamkon ug pagkatawo. Si Kristo nagpakatawo pag-usab pinaagi sa bunyag.

· Ang tawo motubo ug makabuot sa kahamtong sa bag-ong kinabuhi nga gihatag kaniya sa pagkomperma.

· Ang pisikal nga kinabuhi sa tawo nagkinahanglan ug pagkaon, ang pagkaon sa bag-ong kinabuhi mao ang pagkaanaa sa nabanhaw’ng Kristo ang buhing timaan sa pan ug bino sa Eukaristiya.

· Ang natural nga kinabuhi namiliro sa sakit ug mga samad nga makapatay kon dili mayo ang panglawas. Ang pag-alim ug kalig-on sa kinabuhi moangkon pinaagi sa sakramento sa pakig-uli ug paglihog sa himalatyon.

· Ang sakramento sa pagkompisal- ang espiritu maalim sa masamad sa sala. Diha sa pagsantalana si Kristo moabot sa tawo nga nasakit ug nga namiligro sa mga sala, ug maglig-on kaniya sa pagpakig-asdang sa kamatayon.

· Ang sakramento sa pag-orden sa pagkapari ug kaminyoon naggarantiya sa katilingban bahin sa bag-ong kinabuhi.

· Sa Kristohanong kaminyoon ang lalake ug babaye nahiusa sa paghigugmaay ug paghinulipay sa paghatag ug bag-ong kinabuhi sa pag-alagad sa Dios uban sa gugma sa kalibutan.

----------------
MGA PANGUTANA PARA SA MGA GINIKANAN UG MANINOY/ MANINAY

Ø Ngano pabunyagan man ang usa ka bata?
Ø Unsa ang mga signs and symbols nga gigamit?

1. Mga sings & symbols nga gigamit sa seremonyas sa Bunyag:

Ø Tubig
Ø Kandela
Ø Puti nga panapton
Ø Pagdihog sa lana
Ø Ang timaan sa krus sa agtang

2. Posible nga mga tubag kon ngano pabunyagan ang usa ka bata:

Ø aron maluwas, malangit, maluwas sa impierno
Ø aron makristiyano, mahimong sakop sa simbahan ug sa GKK
Ø pagwala sa sala nga sulundon


ANG SAKRAMENTO SA BUNYAG

B. TINUBDAN SA PULONG UG KAHULUGAN:

Ang pulong bunyag nagagikan sa pulong “bapteizen” (Griego) nga nagkahulugan ug “pagtuslob” pag-unlod diha sa tubig. Kini mao ang sakramento nga pasikaran sa tibuok kinabuhing kristiyano. Ang ganghaan sa kinabuhi diha sa Espiritu ang pultahan nga nagahatag ug agianan sa uban pang sakramento. Pinaagi sa bunyag kita giluwas sa sala ug mabuhi isip anak sa Dios ug mamahimong miembro kang Kristo ug sa simbahan sa Iyang misyon dinhi sa kalibutan paingon sa gingharian sa Amahan.

C. ANG HAMUBONG KASAYSAYAN SA BUNYAG

Ø Ang bunyag nagasugod sa panahon ni Hesus diin si Juan Bautista namunyag didto sa suba sa Jordan aron sa pag-andam sa dalan nga again sa Mesiyas. Si Juan nagpatino aron ang tawo maluwas sa iyang kasal-anan. Ang iyang bunyag usa ka pagpangandam sa bunyag nga ihatag ni Jesus.(Mt. 3: 11)
Ø Si Hesus gibunyagan ni Juan apan dili na unta kinahanglan pang magpabunyag kay Siya walay sala, apan buot siyang moapil sa mga makasasala tungod kay Siya maoy mopas-an sa atong mga sala.(Is. 53: 4-5)
Ø Ang mga tinun-an ni Hesus namunyag: dili kahibulngan nga sila misunod sa gibuhat ni Juan nga namunyag sa katawhan apan kadto nga bunyag wala pay gahum ug nagsilbi nga tilimad-on paghinulsol.
Ø Kaniadto sa panahon sa mga unang kristiano, adunay gitawag nga “catechumenate” o mga pagtulun-an nga angay huptan niadtong magpabunyag kang Kristo. Ang tawo nga makadawat sa maong pagtulun-an gitawag og “catechumen”. Dako kini nga panghitabo sa ilang kinabuhi ang pagdawat kang Kristo u gang pagpuyo sa Iyang Espiritu. Alang kanila ang pagdawat sa sakramento sa bunyag usa ka tibuok nga kausaban nga nahitabo sa ilang kinabuhi ug wala na ang aktibo nga nagpuyo sa kahulugan niini.

D. ANG TUDLO SA SIMBAHAN KABAHIN SA BUNYAG

Mga Popular nga pagsabot Ang tudlo sa Simbahan
Ang Pagbunyag makapahimo og Ang tinuod nga mensahe sa Bunyag
Paghunahuna niining mga mosunod.

1. a) Tubig 1. a) Bag-ong kinabuhi uban ni Kristo,
pakig-ambit sa iyang kamatayon ug
pagkabanhaw nga nagadala sa pag-
pasaylo sa orihinal nga sala ug sa ta-
nang kinaugalingong sala.
b) Paghugas sa orihinal nga sala b) Pinaagi sa gahum sa paglimpiyo
sa tubig ug sa Espiritu.

2. a) Ang pagsulod sa dakong Simbahan 2. a) Pakighiusa sa kristohanon nga
katilingban, uban sa lawas ni Kristo
b) Bata b) Mga hamtong/ Bata
c) Naandang gimbuhaton/ kasaulogan c) Ang sakramento sa simbahong
Pagtoo
d) Ritwal sa Pari d) Kaugalingonng pag-ampo sa na-
gasaulog sa sakramento.
e) Morag gi-magic nga kalihukan e) Pagdawat sa makapabag-o nga
grasya sa bunyag nga nagaresulta
alang sa pagbag-o/ konbersyon ug
nagaawhag halawom nga pagta-
han nga kristohanon.

3. a) Ritualismo 3. a) Ang ritwalismo nga nagtawag
sa kinabuhi sa kristohanong pag-
kadisipulo.
b) walay aktibo nga impluwensiya b) Naga-impluwensiya sa atong
kinabuhi sa matag-adlaw, diin sa
atong ordinaryong kasinatian,
mao mismo ang pag-inambitay
sa kinabuhi sa Dios diha pinaagi
ni Kristo.
c) Nag-inusara nga paghitabo nga c) Nag-inusara nga panghitabo
naagi na nga naghulagway sa umaabot
nga proseso sa kinabuhi nga mis
mo gihulagway sa pagbag-o sa
liturhikal nga pagsaad diha sa
Bunyag.

MGA SIMBOLO NGA GIGAMIT SA BUNYAG

Diha sa pagbunyag, atong masinati ug Makita ang mosunod nga mga parte sa kasaulogan sa bunyag ug mga simbolo.

1. Pagkuros sa agtang- timaan sa pagdawat sa kristohanong katilingban, bag-ong sakop sa simbahan.

2. Pagbubu sa tubig- timaan sa paghugas sa atong sala, pagdawat sa kinabuhi diha kang Kristo.

3. Pagdihog sa lana- timaan sa pag-ambit sa misyon ni Kristo sa pagsaksi, pag-alagad, pag-ampo, ug pag-ila sa kabubut-on sa Dios alang sa pagtukod sa gingharian diin naghari ang kamatuoran, kaangayan, gugma, kalinaw ug kalipay.

4. Pagpandong sa puti nga panapton- timaan sa pagbag-o ug nabag-o nga kinabuhi
diha kang Kristo.

5. Pagdagkot og kandila- usa ka balaan nga timaan, ang Sakramento naghubad sa
Pulong “misteryo” tungod kay nagtumong na kini sa kalihokan sa Dios nga gipadayag diha sa pagdagkot og kandila- timaan sa pagpadayag sa pagtuo kang Kristo, ang kahayag ug kinabuhi.

6. Pagpamulong- nga isalikway si Satanas ug ang tanang instrumento niya, ug pagpahayag sa pagtuo sa Dios nga Amahan, Anak, ug Espiritu Santo ug sa Simbahan.

RESPONSIBILIDAD UG KATUNGDANAN SA MGA GINIKANAN/ MGA MANINOY/ MGA MANINAY

SA MGA GINIKANAN:

1. Pagtudlo pinaagi sa pulong ug sa buhat bahin sa Kristohanong pagtoo ug kinabuhi.
2. Paghatag ug buhing panig-ingnan (modelo) sa pagkakristiano.
3. Aktibong paglihok alang sa kabag-ohan sa kinabuhi ug sa katilingban.

SA MGA MANINOY/ MANINAY

1. Magsilbi nga representante sa Simbahan o Kristohanong Katilingban.
2. Ilang katungdanan ang pagpahinumdum sa mga ginikanan sa ilang responsibilidad ngadto sa bata.
3. Katungod usab nila ang pagtambag sa mga ginikanan diha sa pag-umol, pag-amoma, ug pagpadako sa bata ngadto sa usa ka hingkod ug hamtong nga Kristiano.

III. HAGIT

Ang mga hagit sa atong pagdawat sa sakramento sa bunyag mao ang pagpuyo sa usa ka kinabuhi sa pagtoo nga gipadayag diha sa pagka:

1. MAAMPOON: ang atong pagtoo molambo ug mabuhi diha sa pag-ampo ug pagsimba.
2. MASAKSIHON: hagit alang kanato ang pagsaksi kang Kristo pinaagi sa atong pagtuman ug pagpuyo sa iyang mga kasuguan. Kini konkretong mapadayag pinaagi sa maayong panag-ingnan sa kristianong pagkinabuhi nga Makita diha sa kaugalingon, sa pamilya, katilingban ug sa simbahan.
3. MAALAGARON: ang buhing pagtoo ipakita diha sa mahigugmaong pag-alagad sa nagkinahanglan, pagpakabana sa kahimtang sa katilingban, pag-atiman ug pag-amping sa kalibutan, dinhi kita nagapuyo nga susama kang Kristo.

SUMMARY:

@ Unsa ang sakramento sa bunyag?

Ang bunyag mao ang sakramento sa pagtoo nga nagdala kanato sa bag-ong kinabuhi uban ni Kristo ug pagpasaylo sa mga sala pinaagi sa tubig ug sa Espiritu Santo.
Kini nagapahiusa usab kanato isip binunyagan sa simbahan o gagmay nga kristohanong katilingban ug nagapaambit sa tulo ka persona sa Dios ug kinabuhi isip kita mga anak nga lalaki/ babae sa Dios Amahan, diha sa bag-o nga dalan nga nagapunting alang sa umaabot.
Ang bunyag nagpahiusa kanato sa nabanhaw nga Hesus. Diha pinaagi sa biblical nga simbolo sa tubig ug sa Espiritu Santo. Ug pinaagi sa pag-ambit nato ni Kristo, diha sa iyang pag-antus, pagkamatay ug pagkabanhaw. Ang bunyag nagakuha sa karaang sala pinaagi sa atong pagpakighiusa diha ni Kristo, taliwala sa katilingban nga tugob dsa espiritu diha sa iyang lawas nga mao ang simbahan.

REFERENCES:
1. Catechism for Filipino Catholics, pp. 459-476
2. Ang kahulugan sa Sakramento sa Bunyag (CFC p. 358-361)
3. BCC Notes

BUNYAG

SCHEDULE: SABADO 10:00 A.M.- Pre- Jordan Seminar
DOMINGO 10:00 A.M.- Bunyag

MGA KINAHANGLANON
1. Endorsement gikan sa mga Opisyales sa Gagmayng Kristohanong Katilingban
2. Ginikanan, Maninoy ug Maninay- mo-attend sa Pre- Jordan Seminar
3. Motambong ang inahan ug amahan, maninoy ug maninay panahon sa bunyag.
4. Ang maninoy ug maninay kinahanglan mga Katoliko.
5. Dad-on ang Birth Certificate sa bata u gang Marriage Contract sa ginikanan.

6. ARANCEL:

Regular Schedule: Ginikanan: P 30.00
Maninoy ug Maninay: P 30.00 matag-usa

Individual Schedule: Ipa- schedule sa opisina, depende sa availability sa pare

Ginikanan: P 100.00
Maninoy ug Maninay: P 50.00 matag- usa

Parish Ministry

MANUAL AND GUIDELINES IN THE DEVELOPMENT AND ADVANCEMENT OF PARISH MINISTRY


RELIGIOUS LIFE IN RELATION TO VOWS

The PCPII states that “religious life in a distinct form of discipleship whereby persons consecrate themselves to living Christ’s life radically publicly and in community, in order thereby to devote themselves exclusively to the missions of Christ.” As explained what defines religious life is not the office but charism, not ordination but vows. Vows denote particular importance and significance. Do further quote the PCPII documents: “poverty witnesses against exploitation and greed that leads to the impoverishment of million; chastity witnesses against a society where sex is divorced form love, commitment and responsibility and where women and children are abused and exploited; obedience witnesses against a social order characterized by the imposition of will by force and violence.”

On the other hand, the document also further that chastity expenses faith in a God whose ineffable love manifested itself especially for the little ones, for all those without merits or power; obedience expresses faith in the God of history, who has revealed himself through His word; poverty expresses faith in a God who has a love and preference for the poor and listens to their cry.”


CONTRIBUTION TO RENEWAL

It has been recognized that local religious significantly contribute to the renewal of the local church. Through their charisma, apostolic initiatives and prayer and integration to the pastoral efforts of the local church the mission if the church is enriched. In many ways the local religious are expected to be workers of renewal. Clearly, their religious life has to be adapted to the needs of the present situation and to the requirements of “evangelizing and liberating mission of the Philippine church,” Thus, their conservation to the service of God and to the people of God is a clear sign of radical discipleship, which is fully expressed in public and in community.


PARISH AS A SETTING OF RENEWAL

The parish is considered “the customary place where the faithful gather to grow in holiness, to participate in the mission of the church and to live out their ecclesial communion.” It is in the parish where the sense of community, expression of faith and participation in the life and mission of the church are experienced by the faithful or parishioners. In the PCPII the parish is defined as “a dynamic Eucharistic and evangelizing community of communities, a center which energizes movements, Basic Ecclesial Communities and other apostolic groups and is in turn nourished by them.”





PARISH VISION, MISSION AND GOALS

The vision of the parish is to become a church of the poor, a church that embraces and practices the evangelical spirit of poverty; that fives preferential option for the poor; that collaborates and in solidarity with the poor; that is willing to follow Jesus through poverty and oppression in order to carry out the work of salvation.” In specific Jesus as elucidated by PCPII:
· The “church of the poor” is one whose members and leaders have a special love for the poor.
· The “church of the poor” is one where, at the very least the poor are not discriminated against because of their poverty, and they will not be deprived of their right to receive in abundance the help of the spiritual goods of the church, especially that of the word of God and the sacraments for the pastors.”
· The “church of the poor” means the pastors and other church leaders will give preferential attention and time to those who are poor, and will generously share of their own resources in order to alleviate their poverty and make them recognize the love of the Lord for them despite their poverty.
· The “church of the poor” is one that will be in solidarity with the poor. It will collaborative with the poor themselves and with others to lift up the poor form their poverty.
· The “church of the poor” means in the words of Pope John Paul II, that: “before today’s form of exploitation of the poor, the church cannot remain silent. She also reminds the rich of their precise duties. Strong with the Word of God, she condemns the many injustices which, unfortunately, even today are committed to the determent of the poor.”
· The “church of the poor” means the church will not only evangelize the poor, but that the poor in the church will themselves become evangelizers. Pastors and leaders will learn to be with, work with and learn for the poor.
· The “church of the poor” is one where the entire community of disciplines especially the rich and better off sectors of the community and its leaders and pastors, will have such a love of preference for the poor as to orient and tilt the center of gravity of the entire community in favour of the needy.

The mission of the parish is the gradual concretization and realization of Basic Christian Communities in which people grow in openness and maturity to the gospel, transforming every area of their lives and enhancing their commitment and dedication to live out or an flash the mission of Jesus and the calls of the Mother Church. The mission urges everyone to continually create a model of the church that is move rooted in the daily life of the people, more organized and structured around forms of participation and community of God’s people. As Leonardo Boff says “for the church to be a people of God, it needs in the first place to be a people…it forms itself into a people to the extent that it creates Christian communities and movements that linked together give vice to the people. The people then make itself, through faith and the gospel, the people of God.

In the spirit of communion and sharing the goals of the parish stem form re-appropriation of the Word, development and renewal of Basic Christian Communities, unity and cohesion of families, socio-pastoral expansion and enrichment of theology form the standpoint and viewpoint of the poor or the little ones.
· Re-appropriation of the Word by the people means reading the Bible in its text, context and pretext and seeing themselves as the continuation of the biblical people of God. Reading the word in a basic community setting also means learning to interpret the history in which the God of life is always on the side of those who have best in life.
· Development and renewal of Basic Christian Communities (BCC) means bringing about a new way of being church characterized by communion and sharing, BCC adopts the positive culture of the poor and integrates the dreams and aspirations of women and men in which human beings can interpret humanely with one another and welcome each other as brothers and sisters.
· Expansion of socio-pastoral ministries means the local church or the parish becoming and integral part of the struggle of the people, especially the poor and the excluded. The ministries could be: movement for genuine agrarian reform, human rights, income generating activities (IGA), community health, woman and children, popular at and culture,. As enunciated “the church speaks evangeli8cally and not politically about politics; it speaks ethnically and not politically about the dignity of the poor and their struggles for life and the means to life.”
· Enrichment of theology means reflecting on the teaching of the church done in community in communion with pastors. At is taking up the realization of the “Church of the poor”; it is looking for adequate means to link discoveries of faith with the discourse of poverty. It is to rediscover the parish in the midst of a people who are poor and who seek a just and peaceful society.

The objectives of the parish, through faith and communion are the continuing organization expansion and renewal of Basic Christian Communities; celebration of life and faith with communities; creation, development and sustainability of economic and social prediction; promotion and defence of justice, peace and integrity of creation; formation and enhancement of media and communication for evangelization; integration and mobilization of young people in the life and mission of the parish and its basic Christian Communities, and enhancement of lay participation and movement.


BASIC CHRISTIAN COMMUNITIES: NEW WAY OF BEING CHURCH

As stated in PCPII the vision of the church as communion, participation and mission is presently finding its concrete expression in Basic Christian Communities are gathered around the Word of God the Eucharist, united to their pastors and ministered by lay leaders. Their faith and poverty compel them towards solidarity with one another, towards action for justice and peace and towards a vibrant and meaningful celebration of life with liturgy.

Thus besides offering the richness of sacramental life and the meaningfulness of reflection on the Word, the Basic Christian Communities can heighten the sense of mission and some of belongingness, where people can readily and willingly express their support, insight and encouragement for and wish one another.

The significance and value of basic Christian Communities is expressed in the three principles in the Second Vatican Council: the communitarian nature of the church renewed focus on the Word of God and greater understanding of the social mission of the church.
· The basic Christian community concretizes its communitarian nature through worship and other sacraments. The basic Christian community is the life-giving environment and place for the initial and on going formation and participation of the hearts of the faithful. As expressed by others “a life communion and love with others is the path to diving life.”
· The basic Christian Community under the guidance and direction of the pastors and other lay leaders offers the members attention to the word in a new way in order to apply Gospel values in societal transformation. When members of basic Christian communities participate in the personal interpersonal and social liberation of people, they become active witnesses to the Word of God.
· The basic Christian community creates the condition and venue to help faithful deeper faith and be open to conversion: it is in the community that the faithful can study the social teachings of the church and the socio-political issues of the country. It is in the community where people can interact and speak freely and honestly with one another and where they can pray over these social concerns. Simply, each one is called to be counter-cultural in many ways.


BASIC CONCERNS OF THE PARISH

The pre-chapter (2004) document says the challenges in parish ministry are numerous. The Basic Christian Community need a renewed sense of being church, a renewed sense of mission and a renewed sense of belongingness. The Carmelite constitutions says that to be fully involved is the life of the local churches, the Carmelite shall invite and introduce the faithful to camel rich, tradition and experience of contemplation. It is the responsible ask of the parish through Christian communities to develop, sustain and advance structures of care and structure of grace. There structures, which stem from the Word, the church, the community and the people, pertain to the following:
· Reading the “signs of the times” and the circumstances of life in order to define and set able and realistic responses.
· Sharing, reflection and discernment on the Word of God and teaching of the church and their meaning and relevance to life and quest for integrity, maturity and growth in all aspects of life.
· Reviewing, substantiation, application and enrichment of the vision mission and goals of the parish and its Christian community.
· Defining and structuring the perspectives of the parish through the regular formulation of pastoral plan of action.
· Conducting continuous research and studies in the economic, social, cultural and ecological conditions of people and communities and thereby coming up with authentic, integrated approach to human development.
· Continuing development of the home and family as the domestic church and school of discipleship.
· Community education, sharing and capacity building of lay leaders in Christian communities and parish council.
· Promotion, protection and defence of justice and peace for and on behalf of those who suffer from food insecurity, threats to life social insecurity.
· Generation, formation and sustainability of human material, financial support from the faithful for the mission of the parish and its programs.
· Integration and implementation of traditional communication forms of other means of social communication for evangelizing, concretization and mobilization.
· Coordination and synchronization of some pastoral or parish activities and projects with the school.
· Function and organization of young people or the youth sector for social, emotional and spiritual growth.
· Preservation, protection and enhancement of the integrity of God’s creation through implementation of several projects and activities.
· Formation and implementation of venues and mechanisms for conflict resolutions and sharing of psychosocial or psycho-emotional issues and concerns.
· Regular assessment and evaluation of the implementation of the pastoral plan of action.


PASTOR IN THE CHRISTIAN COMMUNITY

The Presleyterorum Ordinis emphasizes that the priesthood is institutional within the People of God, for the sake of the People of God. The pastor, therefore, does not exist apart form the Christian Community. He is not isolated for the community. He is an integral part of the community. As stated “the Christian community is a priestly community where all the faithful share in the priesthood of Christ. Both the priesthood of the faithful and the priesthood of the ordained pastor’s are a participation in the one priesthood of Christ.”

The pastor in the community being a catechist has to preach the Word of God in order to build up and strengthen the church or in particular the local parish and Christian community. The ordination rite for Deacon says, “a pastor should read the scriptures, believe what he reads, teach what he believes and practice what teaches.” The pastor is also the servant-leader of the community. Being a Eucharistic community he presides in the celebration of the Eucharist as the “source and grex of Christian life.”

Since the pastor “presides over a prophetic community,” he has to be a living witness to the word, like the compassionate Good Shepherd he reaches out to the poor and the excluded, the exploited and the oppressed, the infirmed and the disabled in the community. The preferential option for the poor becomes real and palpable. He, too, provides over a ministerial (servant) community. The sense of servant hood to the faithful is made concrete by being both a servant and leader.

In essence, the pastor has to inspire, motivate, lead and unify the members relative to the life mission and organization of the parish and its Christian communities. To quote “in building up the community of Christians, Good News of Gospel and pastor of the church towards the attainment of the spiritual growth of the Body of Christ.”


LAY PEOPLE IN THE PARISH AND CHRISTIAN COMMUNITY

The 1987 synod states “we exhort all the lay faithful to enter intensely into the life of their parishes by the reading of the Word, the celebration of the Lord’s Day, serving it parish councils, and by participating in the various forms and activities of the apostolate.” Also the Dogmatic Constitution on the Church, “lumen Gentium” defines the laity as the “faithful who by Baptism are incorporated into Christ, and are placed in the People of God and in their own way share the priestly, prophetic and kingly office of Christ and to the best of their ability carry out the mission of the whole Christian people in the church and in the world.”

The wings of the church as people of God and Body of Christ suggest that both the pastors and lay faithful coalesce and co literate in the attainment of the mission of the local church or parish. The PCPII clearly notes that the priesthood of the faithful has three dimensions: a consecration to which the faithful are committed to God, a mediation through which the faithful participate in the transformation and salvation of the world, a sacrifice over which the faithful celebrate in the Eucharist.

The role and life of lay people could be expressed in the community of families where the journey in faith-life is initiated and pursued towards maturity; in the world of work and circumstances in life where the insights and experiences, social and political choices of lay people, if in accord with the gospel, could help shapes the influence society; in service and evangelization where lay people could be harnessed to proclaim the Word and to evangelize the world of educating politics, economics culture and mass media, in the quest for social transformation where lay people could also fully participate in healing and transforming society, or in “preparing the participate order for the final establishment of the Kingdom of God.”

Furthermore, the spirituality of lay people involves their whole being or personhood and is expressed in everything they do. It is seeing all the works they perform as an integral part of their spirituality. Thus, lay spirituality takes its particular character form the circumstances of one’s state in life form one’s state of health and form one’s professional and social activity. Whatever the circumstances, each one has received suitable talents and these should be cultivated, so should also the personal gifts he has form the Holy Spirit.”


STRUCTURE OF THE PARISH AND FUNCTIONS OF THE INVOLVED

The Carmelite constitutions 1995 state that “friars who are engaged in diocesan duties in accordance with some agreement remain subject to the authority of those in whose service they are employed.” To further clarify it says that “those who engaged in any type of ministry within a diocesan are subject to the jurisdiction of the Bishop, in keeping with canon law in all matters pertaining to the faithful execution of their pastoral duties.” The specific functions of the pastor being sign and instrument of Christ’s presence,” are to:
· Provide over the celebration of the Eucharist
· Enunciate moral principle regarding the political order and action.
· Speak and act in the name of Christ being the center and root of his spirituality.
· Values and demonstrate caring and nurturing attitudes and actions to people, especially the poor and the needy.
· Administer the other sacraments (e.g. Baptism, matrimony) with care, with faith and pastoral love.
· Pursue total human development of the people through formation of community and family projects and activities.
· Seek consensus through dialogue and interactive discussion and analysis on pastoral programs and other matters pertaining to the development of the parish and its organizations.
· Redirect mandated parish-based organizations and charismatic movements towards the mission and goals of the parish.
· Resolve interpersonal and organizational conflicts through open, motive and honest dialogue.
· Show sacramental brotherhood and collegial unity with co-pastors and to be pastors with one another
· Celebrate the liturgy of the hours to sanctify the different moments of the day and spend some meditative prayer in creative silence.
· Update himself in areas such as scriptures, theology, social teachings of the church, use of rain media for message and value communication reflection and prayer.