Pre-Fiesta Seminar

TOPIKO: ANG PAGDEBOSYON SA SANTOS DIHA SA
PAGSAULOG PISTA (PRE- FIESTA SEMINAR)

PASIUNA:

1) Pagpakisayod sa gihuna-huna ug gipaabot sa mga tawo bahin sa Seminar…-

Pangutan-on sa Tigpasayon/ Facilitator kung nasayod ba sila sa unod sa pagtuon nga pagahiwaton…
- Pangutan-on kung unsa ang hinungdan ngano nga miapil sila niining maong pagtuon… (kinsay gusto, kinsay dili gusto, kinsay napugos lang…)
- Kuhaon sa Tigpasayon ang gipaabot sa mga tawo niining maong pagtuon…
· Unsay gusto ninyong makab-ot human niining maong pagtuon?
(ilista/ isulat ang mga tubag…)

2) Pagpaklaro sa “ Pre-Fiesta Seminar”…

- Ipadayag/ ipasabot sa mga tawo nga nanambong nga; kining Pre-fiesta seminar kabahin sa Programa sa Parokya diha sa pagtuon sa kahulogan sa mga kalihukan sa simbahan nga nagpunting ug nagpadayag sa pagtoo ug kaluwasan sa katawhan. Ug kini adunay kalambigitan o relasyon sa pagpalambo ug pagpalig-on sa gitukod nga Gagmayng Kristohanong Katilingban.

3) Pagpadayag sa Tumong ug Pamaagi sa pagtuon, ug Skedyul

a) TUMONG
1. Maamgohan ang kahulogan sa pag- debosyon sa mga Santos.
2. Masabtan ang papel sa mga Santos sa atong pagtoo ug kinabuhi.
3. Mapadayagang ilang mga hiyas ug kinaiya nga nakapahimo nilang Santos.
4. Mapadayag ang kahulogan sa pagsaulog sa Pista ug kalambigitan niini sa pagtukod ug pagpalambo sa GKK.

b) PAMAAGI
i. Panday-Buhat (workshop)
ii. Pagpalawom (input)
iii. Pamalandong (reflection)

c) SKEDYUL: Oras sa Pagtuon: (Isulat kini sa Manila Paper or sa Green Board)

I UNANG KALIHUKAN: Panday-Buhat (Workshop)

Sa dili pa ang pagpadayag ug pagpalawom sa mga punto mahitungod sa pagdebosyon ug pagsaulog sa kapistahan sa mga Santos, buhaton usa ang pagdiskobre sa kahibalo sa mga tawo mahitungod sa maong hisgutanan pinaagi sa gtawag nga “panday-buhat” o “workshop”. Kini ihatag sa mga tawo aron mapasayon ang pagpasabot.

Adunay tulo (3) ka Panday-Buhat ug usa ka “Palabas” (film showing) nga gi-andam nga susama og tumong, ang pagkuha sa (ang-ang) sa kahimatngon sa mga tawo mahitungod sa pagdebosyon ug pagsaulog sa kapistahan sa mga Santos.

[Aron dili dugay, mopili lang og Usa niini, ang labing tukma ug sayon alang sa mga tawo.]

Panday-buhat I (group sharing)

Paghisgot-hisgot sa grupo…

Mga pangutana ngadto sa mga tawo sa GKK, agig pagsugod sa pagtuon:
(Bahinon ang mga tawo sa Upat ka Grupo)
1) Kahulogan sa pagdebosyon… (tubagon sa Unang Grupo)
Ø Kanus-a nagsugod ang inyong pagdebosyon sa inyong Santos?
Ø Unsay nakapaaghat kaninyo sa pagdebosyon niining maong Santos?
Ø Unsay kahulogan niini alang kaninyo, ilabina – diha sa inyong kinabuhi karon? – diha sa inyong Kristohanong Katilingban?

2) Kalihukan sa pagdebosyon… (tubagon sa Ika-duha nga Grupo)
Ø Unsay kasagaran ninyong mga kalihukan diha sa inyong pagdebosyon sa Santo?
Ø Asa man kini ginahimo o ginahiwat?
Ø Kinsa ang nagpasiugda niini?

3) Relasyon sa Pista ug pagdebosyon…(ubagon sa Ikalo nga Grupo)
Ø Unsa alang kaninyo ang pagdebosyon sa mga Santo?
Ø Unsa alang kninyo ang pagsaulog sa Pista sa Patron?
Ø Unsay kalainan ug relasyon sa pagdebosyon ug pagsaulog sa kapistahan sa Patron?

4) Tumong sa pagdebosyon… (tubagon sa Ika-upat nga Grupo)
Ø Unsay inyong tumong sa paghiwat og mga kalihukan panahon sa Pista sa inyong Patron?
Ø Unsay kalambigitan o relasyon sa mga kalihukan nga gihiwat panahon sa Pista sa inyong pagdebosyon sa Santo?
Ø Unsay inyong usting makab-ot sa inyong pagdebosyon sa Santo, o human sa kasaulogan sa Pista sa inyong Patron?

· Hatagan ang kada Grupo og 30 minutos sa paghisgot-hisgot ug pagtubag sa mga pangutana.
· Isulat sa papel ang tubag (sa manila paper – kung anaa)
· Magpili ang kada Grupo og REPORTER; adunay reporting nga pagahimoon human sa paghisgot sa grupo

[Kung kini nga panday-buhat ang gihatag sa mga tawo, Tigpasayon/ Facilitator:
- Abtik nga mokuha sa mga puntos nga gipaambit sa tagtungod/ reporter.
- Kuhaon (isulat) ang mga tubag sa mga pangutana nga gipadayag sa matag grupo.
- Ipadayag ngadto kanila nga impotante kaayo nga MASABTAN ang pagdebosyon ug pagsaulog sa kapistahan sa Patron.
- Ipasabot nga dili ang Petsa, Gastos, Pagkaon, Kagahod sa kalingawan ug Kwarta nga kitaon sa Kalihukan, ang IMPORTANTE mao ang pagINTINDI niini…]

Panday-buhay II (Individual Reflection)

Paghimo og HULAGWAY…

a. Pagdibuho/ Paghulagway og tawo nga para nimo naghupot og maayong hiyas ug kinaiya
b. Human sa pag-dibuho/ paghulagway, ipaambit sa grupo:
- Kinsay ngalan?
- Asa nagpuyo?
- Unsay mga hiyas ug kinaiya?
- Ngano siya ang imong gipili, unsay iyang relasyon kanimo ug sa imong kinabuhi karon?

[Kung kini nga panday-buhat ang gihatag sa mga tawo, ang Tigpasayon/ Facilitator:

- Abtik nga mokuha sa mga puntos nga gipaambit sa tagtungod/ reporter.
- Ipadayag ngadto kanila nga impotante kaayo nga MASABTAN ang atong pakigrelasyon sa tawo ug mga tawo nga suod kanato…]

Panday-Buhat III (Group and Individual Reflection)

Picture/ Icon Analysis and Refelction…

(Picture sa mga Santos)
Ang tigdumala magdala og mga hulagway sa mga Santos. Papilion ang mga tawo…
Ø Kinsa nga Santos mas duol sa imo/ inyong kasingkasing, ngano man?
Ø Unsa ang imo/ inyong nahibal-an sa iyang kinabuhi?
Ø Unsay kahulogan o papel niini diha sa imong/ inyong kinabuhi karon?

[Kung kini nga panday-buhat ang gihatag sa mga tawo, ang Tigpasayon/ Facilitator:
- Abtik nga mokuha sa mga puntos nga gipaambit sa tagtungod/ reporter.
- Ipadayag ngadto kanila nga impotante kaayo nga MASABTAN ang pagdebosyon ug pagsaulog sa kapistahan sa Patron diha sa atong kinabuhi karon.]
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(Lain nga paagi)
Film Showing: “Nagamahay si Maria”

(N.B. Kining maong kalihukan maayo lang kun anaa sa sentro nga bahin).

Giya nga pangutana:
a) Unsay inyong nasabtan sa maong pasundayag?
b) Unsay nakapatandog kaninyo? Ngano man?
c) Unsay mga hagit nga gipadayag niini sa atong kristohanong pagtoo karon? ug sa atong pakigbisog sa kinabuhi karon?

POSIBLING TUBAG
- Naandan sa among ginikanan - mitubag sa panginahanglan
- Milagroso - tigpanalipod
- Nagpakamatay alang sa pagsanyaw - mananabang
sa kaluwasan - dalangpanan
- matuohon - sayon duolan
- maayong binuhatan - naghatag ug paglaum
- duol sa among kinabuhi - misaway sa sala
- dili gusto mamatay -ubp.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

II IKADUHANG KALIHUKAN: Pagpadayag sa unod ug Pagpalawom

Pagpadayag sa Kaundan sa Pagtuon…

1. Lakbit- saysay sa Debosyon
2. Kinsa ang mga Santos
3. Mga Hiyas sa mga Santos:
a. Masaksihon
b. Maalagaron
c. Maampoon
d. Kahulogan sa Debosyon sa mga Santos
e. Pista



Pagpalawom…

1. Lakbit- saysay sa Debosyon

a.) Ang pag- debosyon sa Santos nagsugod sa yanong kalihukan pagdayeg o pagsunod sa hiyas sa usa ka tawo nga balaan (holy). Kini milambo ngadto sa usa ka pamaagi ug kalihukan sa pagpangayo’g hinabang sa mga Santos. Busa, dili lang pagdayeg ug pagsunod, kon dili ang pagpangayo’g hinabang kabahin na niini. Kaniadto, ginabuhat nila kini ngadto sa mga Martires… Apan sa ika- upat ug ika- lima nga siglo, ang pag-debosyon dili lang kutob sa mga kinabuhi sa mga martires, apan nalangkob na kini niadtong mga tawo nga nagpuyo og balaang kinabuhi ug matinud-anonng nagsaksi ni Kristo.

b.) Ang mga Santos gipasidunggan sa ilang anibersaryo sa kamatayon, tungod kay kini ang pinaka-yugto sa ilang pagpadayag sa ilang kinabuhi diha sa pagpangalagad ug pagsaksi. Kabahin sa pagdayeg ug pagsunod kanila, ang ilang kinabuhi gipalapnag; usa ka paagi niini, ang mga simbahan gitugyan ubos sa ilang ngalan, o ang simbahan nagsagop og mga Patron. (Kini nahitabo sa Roma 500 A. D.). Sa ika-lima ug ika- unom ka siglo, ang mga antipona agi’g pagpasidungog sa mga Santos giapil diha sa Santa Misa. Ang mga pagbasa mahitungod sa ilang kinabuhi giapil sa mga pag-ampo sa Simbahan. Nahimong kabahin dayon ang pagpasidungog sa mga imahen ug mga “relics” (mga balaang butang o bahin sa ilang lawas, sama sa bukog, sanina, buhok, ubp.)

c.) Dayon, sa “Middle Ages” o tunga-tungaang panahon, misamot na ang paglambo sa pagdebosyon sa mga Santos. Adunay mga “pilgrimage” o pagpanaw sa mga tawo ngadto sa lugar hain adunay mga hitabo nga nalambigit kanila ug sa ilang kinabuhi, hangtod milambo ang pagsaulog ug pagpasidungog sa ilang Santos nga kinabuhi panahon sa Pista.

d.) Diha sa pagdayeg ug pagpasidungog sa mga Santos, anaa ang kahulogan sa paghandum, pagpasalamat ug paghagit sa kaugalingon alang sa kahingpit sa kaugalingon ug sa kinabuhi sa kasantos: kalamboan sa kinabuhi (kahiusahan, kadait, kaangayan ug kagawasan diha sa katilingban). Busa, ang pagdayeg ug pagpasidungog (pagdebosyon) sa mga Santos mahimo sa kinaugalingon (personal) ug katilingbanon (communitarian) nga kalihukan. Kung kini anaa sa usa ka katilingban, kinahanglan kini saulogon sa usa ka katilingbanong paagi.

2. Kinsa ang mga Santos

a.) Ang pulong nga “Santos” gikan sa Latin nga pinulongan “sanctus”, diin nagkahulogan kini og “tawong balaan”, nga diin giila ug gidawat sa Simbahan nga nagpuyo og usa ka kinabuhing balaanon, ug tungod niini, nahiusa sa Dios. Sila ang mga tawo nga matinud-anon nga nagsaksi ug andam mihalad sa ilang kinabuhi sa pagbarog sa ilang Kristohanong pagtoo.

b.) Ang mga Santos nga tawo nga nanginabuhi dinhi sa kalibutan sa ilang panahon. Apan talagsaon kaayo ang ilang kinabuhi, tungod kay may kalainan kini kon ikumparar sa kadaghanan. Gipuy-an nila ang mga hiyas sa usa ka tinuod nga Kristiyanos. Buot ipasabot, ang pagsunod ni Kristo mao ang tinubdan sa ilang ka-santos: 1) Nagmakanunayon sila sa pagtubag og “Oo” sa tawag sa Ginoo, 2) Ang dakong gugma maoy nagtukmod kanila sa pag-alagad, pag-sakripisyo alang sa kaayuhan ug kalamboan sa uban, 3) Gipadayag nila ang dakong pagtoo ug pagsalig sa Ginoo sa ilang mga maayong buhat, ug 4) Gihalad nila ang ilang kaugalingon uban ang lig-on nga pagtuo hangtod sa ilang kamatayon…

Ang mga Santos naghimo’g mga buhat nga nakapahagit ug nakapaagni sa
katawhan.

3. Mga IMPORTANTENG hiyas sa mga Santos

a.) MASAKSIHON
Ang mga Santos matinud-anong nagpadayag sa ilang Kristohanong pagtoo pinaagi sa pagsangyaw sa kamatuoran; nga ang Dios nagluwas sa iyang katawhan gikan sa kaulipnan sa sala, ug naghagit sa katawhan sa pagbag-o sa kaugalingon ug sa katilingban. Wala sila’y kahadlok sa pagsaway sa mga binuhatan sa katawhan supak sa kabubut-on sa Dios. Nagsangyaw sila sa kabag-ohan sa kinabuhi alang sa mga Kristiyanos ug dili mga Kristiyanos. Ilang gimantala/ gisangyaw ang gugma, kalinaw, hustisya, kaangayan ug kaluwasan uban sa pagpuyo sa kinabuhing matatrong. Gani, tungod sa pagpamantala niini gihalad nila ang ilang kinabuhi hangtod sa kamatayon.

b.) MAALAGARON
Ang ilang kinabuhi puno sa pag-alagad ilabina ngadto sa mga kabus, hinikawan ug linupigan. Andam silang mipaambit sa ilang panahon, kusog, bahandi, talento, ug kinabuhi ngadto sa mga tawo nga nagkinahanglan sa ilang panabang. Gipalabi nila ang paghatag og pagtagad ang panginhanglan sa uban kay sa ilang kaugalingong kalamboan; pagtagad ug kalamboan sa tanan apil ang mga dili kristyano (diha sa misyon). Malahutayon silang nag-alagad taliwala sa pagpanglutos alang sa Gingharian sa Dios.

c.) MAAMPOON
Gihalad nila ang tibuok nilang kinabuhi sa pag-ampo uban sa katawhan hangtud sa kamatayon. Ang sentro sa ilang kinabuhi mao ang pag-ampo. Ang Makanunayon ug malahutayon nga pakig-estorya/ pakigrelasyon sa Ginoo diah sa kinabuhing maampoon, maoy nakapahatag og kalig-on sa ilang pagbarog sa mga mithi sa Gingharian. Alang kanila ang pagbaton og maampoon nga kinaiya mao ang pag-abli kanunay sa ilang kasingkasing ug hunahuna ngadto sa Dios.

4. Kahulogan sa pagDebosyon sa mga Santos

a.) Pagsunod sa PANIG-INGNAN, pagbaton og KADASIG: Sila ang atong panig-ingnan. Sila ang modelo sa pagpuyo sa Kristohanong pagtoo. Ang ilang kinabuhi naghatag kanato og kadasig diha sa pagpangalagad sa katawhan. Sila ang atong gabayan sa pagpuyo sa Kristohanong hiyas: sa pagka-masaksihon, maalagaron, ug pagka-maampoon.

b.) Paghatag og PAGPASIDUNGOD, PAGDAYEG ug PAGPASALAMAT. Tungod sa ilang maayong binuhatan, angay ug takus lamang nga ato silang pasidunggan ug dayegon isip pagpasalamat ngadto sa Dios nga sila nahimong gasa alang kanato.

c.) Pagpuyo ug pagtubag sa HAGIT sa PAGKA-INSTRUMENTO sa DIOSNONG GUGMA. Isip nahimong instrumento sa Dios diha sa pagmugna sa Gingharian, sila nahimong hagit alang kanato sa pagsunod sa ilang mga hiyas ug pag-ambit sa ilang pagka-santos.

5. Kahulogan sa pagPISTA alang sa mga Santos diha sa KRISTOHANONG KATILINGBAN

a.) Ang Pagsaulog sa Pista sa Patron usa ka Kritohanon ug Katilingbanong kalihukan nga nagpakita ug usa ka diwa sa KAHIUSAHAN ug KALIG-ON SA PAGTOO. Kini nagpasabot nga ang usa ka katilingban anaa sa maayong kabubot-on ug nagaserbisyo sa matag-usa uban ang dakong pagsalig sa Dios. Kini nagpakita usab og usa ka lig-ong timaan nga ang kinabuhi ug panig-ingnan sa Santos nga Patron sa Katilingban nasunod ug napoy-an sa mga tawo.

b.) Ang pagsaulog sa Pista usa ka konkretong lihok sa katawhan isip katilingban aron pagpasidungog ug pagpasalamat sa Dios nga sila gihatagn og panig-ingnan sa kinabuhi sa ilang Santos o Patron. Kini kasagaran ginahimo pinaagi sa pagpahigayon og Nobena o mga pag-ampo sulod sa siyam ka adlaw.

c.) Diha sa Pista, isip usa ka KATILINGBAN, atong gisaulog ang diwa sa kinabuhi uban ang kalipay. Kini (pagPista) nagkahulogan sa pagpalambo sa maong kinabuhi ug pagdawat sa kalibutan giniyahan sa hiyas sa mga Santos. Usa kini ka pag-ila sa kabililhon sa kinabuhi ug sa kalibutan bisan pa sa kadautan, adunay moabot nga pagbag-o ug kahapsay niini. Giila nato niining pagsaulog sa Pista ang pagka-magbubuhat sa Dios, ug sa iyang pagpadala sa iyang Anak ug usab mga tawo (Santos) dinhi sa kalibutan aron pagluwas sa katawhan. Wala nato gibale-wala ang kahimtang sa kalisud kundili atong gisaulog ang paglaum niini diha sa atong pagsunod sa mga hiyas sa kasantos.

Tungod niini, dako ang atong kalipay sa pag-atubang sa kalisud tungod kay human niini anaa ang pasalig sa kabulahanan. Gibati usab kita’g kalipay tungod kay kita adunay kapasidad sa pag-atubang sa mga problema sama sa mga Santos nga atong gisaulog.

d.) Panahon sa Pista, atong gisaulog ang pagtubag nga malipayon sa mga kasinatian ug panghitabo sa kinabuhi diha sa KATILINGBAN. Kini panahon sa pagsalindot sa mga kabug-at sa kinabuhi. Ang panahon sa Pista panahon nga ang mga tawo motidlom sa iyang mga pangandoy, pangindahay, ug mga plano aron makahimo siya sa pag-atubang niini diha sa kalisud sa kahimtang nga maoy magtukmod niya sa paghimo og kabag-ohan. Niining panahona/ (pista), nasinati nila ang tipik sa Gingharian sa Dios, e.g. pagkaon, hudyaka, awit, sayaw, pag-ampo, pakig-angay, panag-igsoonay, kabag-ohan, ubp.

III IKATULONG KALIHUKAN: Pagpadayag sa mga Hagit…ug Pagsumada

Pamaagi: Dyutay nga kahilom… Pamalandong…

Giya nga Pangutana:
1. Unsay nakapatandog kanako diha sa pagtuon? Ngano man?
2. Unsa ang mga puntos nga akong nakat-onan?
3. Unsay mga HAGIT sa kinabuhi nga akong nakuha sa tinuod nga pagdebosyon ug pagsaulog sa pista sa akong Patron?

[Kuhaon ang mga tubag, isulat sa black board, tan-awon kung unsa ang Personal ug unsa ang Katilingbanon… Ipadayag ang MGA HAGIT diha sa mga PANGUTANA]

MGA HAGIT…
Sa Personal:
Ø Ngano nga nahimo nako ang pagdebosyon sa maong Santo?
Ø Nakita ba nako ang tinuod nga kahulogan niini isip Miembro sa GKK?
Ø Nakapalig-on ba kini sa akong relasyon sa Dios ug sa akong isigkatawo?
Ø Unsa pay akong buhaton aron kini mamahimong labi pang makahuloganon?
Sa Katillingban:
Ø Ang pagdebosyon o pagsaulog ba sa kapistahan sa Patron sa among GKK nakapalig-on ba sa among GKK?
Ø Gikauyonan ba sa mga Miembro ang mga kalihukan panahon sa kapistahan?
Ø Nagdala ba kini og tinuod nga kahiusahan ug kalinaw sa GKK?

PAG-SUMADA…
- Ipadayag ngadto kanila nga impotante kaayo nga MASABTAN ang pagdebosyon ug pagsaulog sa kapistahan sa Patron.
- Ipasabot nga dili ang Petsa, Gastos, Pagkaon, Kagahod sa kalingawan ug Kwarta nga kitaon sa Kalihukan, ang IMPORTANTE mao ang pagINTINDI niini…

IV IKA-UPAT NGA KALIHUKAN: Paghatag sa Kinabuhi sa Santos/ Patron

[Kung adunay KASAYSAYAN sa kinabuhi sa Patron ipadayag ug itudlo sa mga tawo; asa siya gikan nga lugar?, ngano nga nahimo isyang Santo/Santa?, Unsa ang iyang mga Hiyas?, ug kanus-a usab kini nahimong Patron sa maong GKK…]

V IKA-UNOM NGA KALIHUKAN: Paghiwat/ paghimo sa Pagtan-aw sa dagan sa
Seminar (Evaluation), Plano

EBALWASYON
PLANNING ( Ihatag sa Opisyales sa GKK ang pagpadagan)
> TAKDANG PANAHON
> PANGINAHANGLAN
> ANDAMON SA DILI PA FIESTA:

Ø Ang NOVENA- kinahanglan tambongan sa mga sakop/ officers sa GKK.
Ø Tanang mag pabunyag- human na ug lista/ Andam na.
Ø Ang Kapilya gin-andam na; decorations, readers, kanta, (gi han- ay na sa Choir)
Ø Kung walay Choir ang GKK, kinahanglan “advance” nga ipahibalo sa Sentro/ Parokya nga kinahanglan og Choir
Ø Giplano na kon unsay kalihukan human sa misa.
Ø Adunay mga pakig-istorya nga himoon sa mga Opisyales sa GKK ngadto sa Opisyales sa Sito o Barangay. (kinahanglan respitohan sa mga opisyales sa Barangay ang nasabotan sa GKK – kay ang nagpapisyta dili man ang Barangay o Sito, kon dili ang GKK)
Ø Kinahanglan ang GKK mohatag usab og Papel sa mga Opisyales sa Barangay panahon sa Pista, ilabina sa kalihokang Sakramental; Misa, Novena, ug uban pa nga gikasabutan sa GKK.

(Note: Ang misa sa fiesta himoon sa dili pa ang mga kalingawan sama sa bayle.)
Mga Pahinumdum panahon sa FIESTA PROPER (MASS)
Ø Walay HUBOG nga patambongon sa Misa – panahon sa Pista
Ø Wala na listahanay sa magpabunyag sa Adlaw sa Pista
Ø Ang mga ginikanan/ maninoy/ maninay- motambong sa Misa, kung gikinahanglan anaa sila molingkod sa atubangan.
Ø Mga Ginikanan, Maninoy ug Maninay kinahanglan motambong sa Misa nga wala maka-inom og Bino.
Ø Kinahanglan naandam na daan sa Secretary ang mga Papeles ug sa Treasurer ang mga Halad sa mga Ginikanan, Maninoy ug Maninay



































PRE- JORDAN SEMINAR MODULE

I PASIUNA

a) KATUYUAN:

1) Mapasabot ang kahulogan sa Sakramento sa bunyag, ilabina ang pagpuyo niini sa
kinabuhi sa matag Kristiyano,
2) Mapadayag nga ang GKK mao ang kahugpongan sa mga binunyagan, diha niini mapuy-an ang kahulogan sa bunyag.

b) TIME FRAME: 2 ka oras
k) KAGAMITAN: Tubig, tanum sa masetira, biblia, The Catechism for Filipino
Catholics.
d) PARTISIPANTE
e) LUGAR


II. KALIHOKAN

a) Input
b) Panday buhat (workshop)
k) Pamalandong

III. UNOD
-------------
Facilitator: Pagbubo sa tubig sa tanum nga anaa sa masetira.

1. Patan-awa ang mga partisipante sa tubig nga gibubo sa tanum nga anaa sa masetira. Pangutan-a sila ug kuhaa ang ilang mga pamalandong
2. Pangutana: Unsa ang epekto sa tubig sa tanum?
Unsa ang inyong mga pamalandong niining atong gihimo?
3. Posible nga mga tubag ug dugang nga mga pamalandong:

> Ang tubig suyupon sa mga gamut u gang mga sustansiya niini madala ngadto sa mga sanga ug mga dahon aron kini mabuhi ug motubo.

> Ang tanum buhi ug nagatubo ug kini nagkinahanglan ug pag-atiman.
Nagkinahanglan sila sa tubig aron mayo ang pagtubo niini.

> Ang Dios mao ang naghatag sa ulan nga gikinahanglan aron mabuhi ang
num. Kita nga mga tawo mao ang magpatubig sa tanum panahon sa tag-init.
Sa atong pagbubo sa tanum, atong mabatyagan ang atong responsibilidad
ngadto sa tanum. Kini tungod ka yang kinabuhi sa maong tanum nagadepen-
de sa atong pag-atiman niini.

>Ang kinabuhi sa usa ka tawo mas malahalon gain labi nga nagakinahanglan
kini ug pag-atiman ug pag-amoma sobra pa sa tanum.

> Ang Dios mao ang naghatag ug kinabuhi sa matag usa ka tawo.Apan dihasa kinabuhi sa kada tawo may uban nga may pagpakabana sa matagusa. Ang tawo naga-atiman ug nagatabang nga mabuhi ang isigkatawo.

> Kini ang nagakahitabo sa atong ordinaryo ug tawhanon nga kinabuhi ug
usa ka espesyal nga paagi sa atong Kristohanon nga kinabuhi nga mao ang
atong Kinabuhi sa Pagtoo.
-------------

1. UNSA ANG SAKRAMENTO?

Ang pulong SAKRAMENTO, nagakikan kini sa duha ka pulong Latin: “Sakra”, nga sa ato pa “balaan”, ug Mento”, nga sa ato pa “butang” o “sign” o “timaan”. Buot ipasabot; BALAAN nga TIMAAN… Balaan nga timaan, sa unsa? Sa kalihukan sa Dios alang sa kaluwasan sa katawhan. Ang tanan butang nga nahimong kabahin sa istorya sa kasaysayan sa kaluwasan sa tawo nalambigit sa kahulogan sa gugma ug grasya gikan sa Dios. Tungod niini, kining tanang mga butanga diha sa konteksto sa kasaysayan sa kaluwasan nahimong balaan.

Diha sa pagdawat sa sakramento, nakigtagbo kita sa Dios ug nanumpa nga modawat kaniya uban sa pag-unong sa mga kamatuoran nga atong nadawat sulod sa tibuok natong kinabuhi.

Ang pulong sakramento naghubad sa pulong”misteryo”; and pagtuo sa natawo, nagpasakit, namatay ug nabanhaw nga Kristo. Busa ang tanan nga butang nga nahimong balaan nga timaan moagi gayod sa pagkatawo ni Kristo. Tungod niini malambigit ug mamahimong mahiduol kita kang Kristo, mahiusa kaniya kung mogamit kita sa mga butang nga balaan, kay kini timaan sa pagkaanaa sa Dios sa atong kinabuhi.


Ang Katawhan ug ang Kalibutan isip Sakramento

Ø Nagsugod kita sa dihang ang Dios nagtawag sa kahayag, hangin ug yuta, tubig, mga tanum ug mga hayop ug mga butang buhi ug dili buhi sa ilang pagkamao. (Genesis 1)
Ø Ang buhing Dios nagpili nga kita mahimong sama sa iyang dagway. (Gen. 1: 26)
Ø Gihatag niya kanato ang kalibutan aron palamboon alang sa kaayohan ug kalipay sa tanang katawhan uban sa laraw nga mamugna ang gingharian sa Dios nga mao ang gugma.
Ø Ang kalibutan u gang tawo mao ang unang timaan/ buhi nga timaan sa buhat ug pagkaanaa sa Dios. Busa sila maisip nga Sakramento.
Ø Ang kinatibuk-ang kabinuhatan sa Dios matag lalake, babaye ug bata ay sakramento. Apan ang pagmatuod niini nagkinahanglan ug libreng tubag sa tawo.

Kahimtang (Kondisyon) sa katawhan

Ø Ang tawo natintal (may dautang laraw nga misantop sa hunahuna sa tawo) Ug nagsalikway siya sa sugo (special appointment) nga mahimo siyang buhing timaan sa mapadayonong gugma sa pagtagad sa Dios.
Ø Ang sala mao kining:

§ pagsalikway sa paghigugma
§ pagbulag sa tinubdan sa kinabuhi
§ pagwala sa relasyon ngadto sa Dios

Ø Ang bunga sa sala mao ang kamatayon nga maila sa:

§ Pagkawalay kinabuhi
§ Pagkawalay maayong panglawas
§ Pagkawalay kalinaw
§ Pagkawalay kapuslanan
§ Pagkawalay paglambo sa kaugalingon
§ Pagkawalay gugma
§ Pagkawalay bunga/ maayong buhat
§ Pagkawalay silingan/ katilingban
§ Kasakit ug kangotngot
§ Kahakog

Ø Ang tawo dili lamang mao kini kay luyo niining mangitngit nga pwersa adunay mithing pangandoy sa kamatuoran, kaangayan, gugma, kalingkawasan, kalipay, kalinaw ug kaangayan.

Ø Busa ang kaugalingon nga kasaysayan sa tawo ug ang iyang katilingbanong kasaysayan nag-ila sa pagpakigbisog, paningkamot nga negatibo ug positibo nga pwersa.

C. Jesukristo: Ang unang sakramento

Ø Ang maayong lalake ug babaye dili klaro nga timaan ug labaw sa tanan nagsanay ug mga kontrasenyas.
Ø Apan wala magpasagad ang Dios sa tawo, natandog siya sa pagdumili sa tawo ug sa iyang mga pag-antus ug kasakit nga resulta sa sala.
Ø Nagpakatawo ang Dios ug nakig-uban sa katawhan gawas sa sala. Diha kang Jesukristo ang iyang pulong ug buhat, pag-antus sa kamatayon ug pagkabanhaw gipakita o nagpaila ang Dios kanato isip Dios ug manluluwas gipasinati kita sa gahum ug kaperpekto ug nagpabati kanato sa kaangayan ug kalooy sa Dios.
Ø Si Kristo ang sakramento sa Dios kinsa

§ Nagpunting sa kamatuoran sa kinatibuk-ang kaluwasan
§ Kabuhong sa kinabuhi sa gingharian
§ Ug nagpamatuod kanato niini karon

A. Ang Simbahan ang sakramento si Jesukristo

Ø si Kristo nagtukod ug gamay nga katilingban- usa ka katilingban nga:

§ maisog magsaksi sa iyang pulong ug maluwasnong buhat.
§ Matinud-anon mag-alagad ngadto sa mga kabus
§ Nagbalaan ug mga pari alang sa Dios aron moalagad sa katilingban.

Ø Pinaagi niining katilingban ang simbahan nagpadayon sa iyang maluwasnong buhat ug magpaila sa iyang presensya.
Ø Si Kristo sakramento sa Dios u gang simbahan sa kalibutan.
Ø Human sa pagpabunyag ni Kristo sa Jordan ug pagpahibalo sa iyang misyon didto sa Capernaum.

§ Giayo ang mga masakiton
§ Gipakaon ang mga gigutom
§ Gipasaylo ang nakasala
§ Gipapahawa ang mga yawa
§ Gibanhaw ang namatay
§ Nagwali sa maayong balita
§ Nagluwas sa katawhan padulong sa Gingharian sa Dios.

Ø Karon magpadayon siya sa iyang maluwasnong buhat pinaagi sa Simbahan diha sa mga sakramento.

ANG PITO KA SAKRAMENTO

1. Pagbunyag
2. Kumpirma
3. Eukaristiya
4. Pakig-uli
5. Pagdihog
6. Orden sa Pagka-pari
7. Kaminyoon

Diha sa mga sakramento si Kristo moabot sa mga tawo ug mohatag sa iyang kaugalingon alang sa maluwasnong panagtagbo pinaagi sa nagkalainlaing panghitabo sa kinabuhi.

· Ang tawo mosulod sa kinabuhi diha sa pagpanamkon ug pagkatawo. Si Kristo nagpakatawo pag-usab pinaagi sa bunyag.

· Ang tawo motubo ug makabuot sa kahamtong sa bag-ong kinabuhi nga gihatag kaniya sa pagkomperma.

· Ang pisikal nga kinabuhi sa tawo nagkinahanglan ug pagkaon, ang pagkaon sa bag-ong kinabuhi mao ang pagkaanaa sa nabanhaw’ng Kristo ang buhing timaan sa pan ug bino sa Eukaristiya.

· Ang natural nga kinabuhi namiliro sa sakit ug mga samad nga makapatay kon dili mayo ang panglawas. Ang pag-alim ug kalig-on sa kinabuhi moangkon pinaagi sa sakramento sa pakig-uli ug paglihog sa himalatyon.

· Ang sakramento sa pagkompisal- ang espiritu maalim sa masamad sa sala. Diha sa pagsantalana si Kristo moabot sa tawo nga nasakit ug nga namiligro sa mga sala, ug maglig-on kaniya sa pagpakig-asdang sa kamatayon.

· Ang sakramento sa pag-orden sa pagkapari ug kaminyoon naggarantiya sa katilingban bahin sa bag-ong kinabuhi.

· Sa Kristohanong kaminyoon ang lalake ug babaye nahiusa sa paghigugmaay ug paghinulipay sa paghatag ug bag-ong kinabuhi sa pag-alagad sa Dios uban sa gugma sa kalibutan.

----------------
MGA PANGUTANA PARA SA MGA GINIKANAN UG MANINOY/ MANINAY

Ø Ngano pabunyagan man ang usa ka bata?
Ø Unsa ang mga signs and symbols nga gigamit?

1. Mga sings & symbols nga gigamit sa seremonyas sa Bunyag:

Ø Tubig
Ø Kandela
Ø Puti nga panapton
Ø Pagdihog sa lana
Ø Ang timaan sa krus sa agtang

2. Posible nga mga tubag kon ngano pabunyagan ang usa ka bata:

Ø aron maluwas, malangit, maluwas sa impierno
Ø aron makristiyano, mahimong sakop sa simbahan ug sa GKK
Ø pagwala sa sala nga sulundon


ANG SAKRAMENTO SA BUNYAG

B. TINUBDAN SA PULONG UG KAHULUGAN:

Ang pulong bunyag nagagikan sa pulong “bapteizen” (Griego) nga nagkahulugan ug “pagtuslob” pag-unlod diha sa tubig. Kini mao ang sakramento nga pasikaran sa tibuok kinabuhing kristiyano. Ang ganghaan sa kinabuhi diha sa Espiritu ang pultahan nga nagahatag ug agianan sa uban pang sakramento. Pinaagi sa bunyag kita giluwas sa sala ug mabuhi isip anak sa Dios ug mamahimong miembro kang Kristo ug sa simbahan sa Iyang misyon dinhi sa kalibutan paingon sa gingharian sa Amahan.

C. ANG HAMUBONG KASAYSAYAN SA BUNYAG

Ø Ang bunyag nagasugod sa panahon ni Hesus diin si Juan Bautista namunyag didto sa suba sa Jordan aron sa pag-andam sa dalan nga again sa Mesiyas. Si Juan nagpatino aron ang tawo maluwas sa iyang kasal-anan. Ang iyang bunyag usa ka pagpangandam sa bunyag nga ihatag ni Jesus.(Mt. 3: 11)
Ø Si Hesus gibunyagan ni Juan apan dili na unta kinahanglan pang magpabunyag kay Siya walay sala, apan buot siyang moapil sa mga makasasala tungod kay Siya maoy mopas-an sa atong mga sala.(Is. 53: 4-5)
Ø Ang mga tinun-an ni Hesus namunyag: dili kahibulngan nga sila misunod sa gibuhat ni Juan nga namunyag sa katawhan apan kadto nga bunyag wala pay gahum ug nagsilbi nga tilimad-on paghinulsol.
Ø Kaniadto sa panahon sa mga unang kristiano, adunay gitawag nga “catechumenate” o mga pagtulun-an nga angay huptan niadtong magpabunyag kang Kristo. Ang tawo nga makadawat sa maong pagtulun-an gitawag og “catechumen”. Dako kini nga panghitabo sa ilang kinabuhi ang pagdawat kang Kristo u gang pagpuyo sa Iyang Espiritu. Alang kanila ang pagdawat sa sakramento sa bunyag usa ka tibuok nga kausaban nga nahitabo sa ilang kinabuhi ug wala na ang aktibo nga nagpuyo sa kahulugan niini.

D. ANG TUDLO SA SIMBAHAN KABAHIN SA BUNYAG

Mga Popular nga pagsabot Ang tudlo sa Simbahan
Ang Pagbunyag makapahimo og Ang tinuod nga mensahe sa Bunyag
Paghunahuna niining mga mosunod.

1. a) Tubig 1. a) Bag-ong kinabuhi uban ni Kristo,
pakig-ambit sa iyang kamatayon ug
pagkabanhaw nga nagadala sa pag-
pasaylo sa orihinal nga sala ug sa ta-
nang kinaugalingong sala.
b) Paghugas sa orihinal nga sala b) Pinaagi sa gahum sa paglimpiyo
sa tubig ug sa Espiritu.

2. a) Ang pagsulod sa dakong Simbahan 2. a) Pakighiusa sa kristohanon nga
katilingban, uban sa lawas ni Kristo
b) Bata b) Mga hamtong/ Bata
c) Naandang gimbuhaton/ kasaulogan c) Ang sakramento sa simbahong
Pagtoo
d) Ritwal sa Pari d) Kaugalingonng pag-ampo sa na-
gasaulog sa sakramento.
e) Morag gi-magic nga kalihukan e) Pagdawat sa makapabag-o nga
grasya sa bunyag nga nagaresulta
alang sa pagbag-o/ konbersyon ug
nagaawhag halawom nga pagta-
han nga kristohanon.

3. a) Ritualismo 3. a) Ang ritwalismo nga nagtawag
sa kinabuhi sa kristohanong pag-
kadisipulo.
b) walay aktibo nga impluwensiya b) Naga-impluwensiya sa atong
kinabuhi sa matag-adlaw, diin sa
atong ordinaryong kasinatian,
mao mismo ang pag-inambitay
sa kinabuhi sa Dios diha pinaagi
ni Kristo.
c) Nag-inusara nga paghitabo nga c) Nag-inusara nga panghitabo
naagi na nga naghulagway sa umaabot
nga proseso sa kinabuhi nga mis
mo gihulagway sa pagbag-o sa
liturhikal nga pagsaad diha sa
Bunyag.

MGA SIMBOLO NGA GIGAMIT SA BUNYAG

Diha sa pagbunyag, atong masinati ug Makita ang mosunod nga mga parte sa kasaulogan sa bunyag ug mga simbolo.

1. Pagkuros sa agtang- timaan sa pagdawat sa kristohanong katilingban, bag-ong sakop sa simbahan.

2. Pagbubu sa tubig- timaan sa paghugas sa atong sala, pagdawat sa kinabuhi diha kang Kristo.

3. Pagdihog sa lana- timaan sa pag-ambit sa misyon ni Kristo sa pagsaksi, pag-alagad, pag-ampo, ug pag-ila sa kabubut-on sa Dios alang sa pagtukod sa gingharian diin naghari ang kamatuoran, kaangayan, gugma, kalinaw ug kalipay.

4. Pagpandong sa puti nga panapton- timaan sa pagbag-o ug nabag-o nga kinabuhi
diha kang Kristo.

5. Pagdagkot og kandila- usa ka balaan nga timaan, ang Sakramento naghubad sa
Pulong “misteryo” tungod kay nagtumong na kini sa kalihokan sa Dios nga gipadayag diha sa pagdagkot og kandila- timaan sa pagpadayag sa pagtuo kang Kristo, ang kahayag ug kinabuhi.

6. Pagpamulong- nga isalikway si Satanas ug ang tanang instrumento niya, ug pagpahayag sa pagtuo sa Dios nga Amahan, Anak, ug Espiritu Santo ug sa Simbahan.

RESPONSIBILIDAD UG KATUNGDANAN SA MGA GINIKANAN/ MGA MANINOY/ MGA MANINAY

SA MGA GINIKANAN:

1. Pagtudlo pinaagi sa pulong ug sa buhat bahin sa Kristohanong pagtoo ug kinabuhi.
2. Paghatag ug buhing panig-ingnan (modelo) sa pagkakristiano.
3. Aktibong paglihok alang sa kabag-ohan sa kinabuhi ug sa katilingban.

SA MGA MANINOY/ MANINAY

1. Magsilbi nga representante sa Simbahan o Kristohanong Katilingban.
2. Ilang katungdanan ang pagpahinumdum sa mga ginikanan sa ilang responsibilidad ngadto sa bata.
3. Katungod usab nila ang pagtambag sa mga ginikanan diha sa pag-umol, pag-amoma, ug pagpadako sa bata ngadto sa usa ka hingkod ug hamtong nga Kristiano.

III. HAGIT

Ang mga hagit sa atong pagdawat sa sakramento sa bunyag mao ang pagpuyo sa usa ka kinabuhi sa pagtoo nga gipadayag diha sa pagka:

1. MAAMPOON: ang atong pagtoo molambo ug mabuhi diha sa pag-ampo ug pagsimba.
2. MASAKSIHON: hagit alang kanato ang pagsaksi kang Kristo pinaagi sa atong pagtuman ug pagpuyo sa iyang mga kasuguan. Kini konkretong mapadayag pinaagi sa maayong panag-ingnan sa kristianong pagkinabuhi nga Makita diha sa kaugalingon, sa pamilya, katilingban ug sa simbahan.
3. MAALAGARON: ang buhing pagtoo ipakita diha sa mahigugmaong pag-alagad sa nagkinahanglan, pagpakabana sa kahimtang sa katilingban, pag-atiman ug pag-amping sa kalibutan, dinhi kita nagapuyo nga susama kang Kristo.

SUMMARY:

@ Unsa ang sakramento sa bunyag?

Ang bunyag mao ang sakramento sa pagtoo nga nagdala kanato sa bag-ong kinabuhi uban ni Kristo ug pagpasaylo sa mga sala pinaagi sa tubig ug sa Espiritu Santo.
Kini nagapahiusa usab kanato isip binunyagan sa simbahan o gagmay nga kristohanong katilingban ug nagapaambit sa tulo ka persona sa Dios ug kinabuhi isip kita mga anak nga lalaki/ babae sa Dios Amahan, diha sa bag-o nga dalan nga nagapunting alang sa umaabot.
Ang bunyag nagpahiusa kanato sa nabanhaw nga Hesus. Diha pinaagi sa biblical nga simbolo sa tubig ug sa Espiritu Santo. Ug pinaagi sa pag-ambit nato ni Kristo, diha sa iyang pag-antus, pagkamatay ug pagkabanhaw. Ang bunyag nagakuha sa karaang sala pinaagi sa atong pagpakighiusa diha ni Kristo, taliwala sa katilingban nga tugob dsa espiritu diha sa iyang lawas nga mao ang simbahan.

REFERENCES:
1. Catechism for Filipino Catholics, pp. 459-476
2. Ang kahulugan sa Sakramento sa Bunyag (CFC p. 358-361)
3. BCC Notes

BUNYAG

SCHEDULE: SABADO 10:00 A.M.- Pre- Jordan Seminar
DOMINGO 10:00 A.M.- Bunyag

MGA KINAHANGLANON
1. Endorsement gikan sa mga Opisyales sa Gagmayng Kristohanong Katilingban
2. Ginikanan, Maninoy ug Maninay- mo-attend sa Pre- Jordan Seminar
3. Motambong ang inahan ug amahan, maninoy ug maninay panahon sa bunyag.
4. Ang maninoy ug maninay kinahanglan mga Katoliko.
5. Dad-on ang Birth Certificate sa bata u gang Marriage Contract sa ginikanan.

6. ARANCEL:

Regular Schedule: Ginikanan: P 30.00
Maninoy ug Maninay: P 30.00 matag-usa

Individual Schedule: Ipa- schedule sa opisina, depende sa availability sa pare

Ginikanan: P 100.00
Maninoy ug Maninay: P 50.00 matag- usa